Σύμφωνα με συγκριτική έρευνα που έγινε από το PAW Institute η οργανωμένη θρησκεία βρίσκεται σε συνεχή ύφεση ενώ η πιο μεγάλη άνοδος παρατηρείται σε άτομα που αποχωρούν από την θρησκεία και βρίσκουν θαλπωρή στην πνευματικότητα.
Ο εξελικτικός βιολόγος Ρίτσαρντ Ντόκινς φαίνεται να είναι θετικός προς την αλλαγή του θρησκευτικού τοπίου αλλά ανησυχεί ότι οι πολίτες αντικαθιστούν την θρησκεία με άλλα υπερφυσικά εναλλακτικά φαινόμενα. Συγκεκριμένα παρατηρεί ότι αντικαθιστούν την θρησκεία με παρόμοια πίστη που συνδυάζει την επιστήμη. Οι μεγαλύτεροι προπάτορες αυτού του φαινομένου είναι άτομα που συνδυάζουν την επιστήμη με το υπερφυσικό όπως ο Ντίπακ Τσόπρα. Ο Τσόπρα με την σειρά του το 2013 κατηγόρησε τον Ντόκινς ως ακραίο/φανατικό άθεο και ότι ακριβώς η αθεΐα έχει γίνει με τον τρόπο της μια μορφή θρησκείας - όπου όντως οι άθεοι παγκοσμίως οργανώνονται σε ομάδες όπως και οι θρήσκοι και έχουν παρόμοιες τελετουργίες που καθρεφτίζουν την ηθική και τον λόγο ύπαρξης τους. Στην Αγγλία υπάρχουν πάρα πολλές “εκκλησίες άθεων” που ουσιαστικά προσφέρουν πανομοιότυπα κοινωνικά εναλλακτικά με αυτά της θρησκείας.
Συνολικά η έρευνα του PAW Institute έδειξε ότι από το 2007, 46,000,000 άτομα έχουν ενταχθεί στους “αγνώστους” δηλαδή άτομα που δεν έχουν μια συγκεκριμένη θρησκεία. 68% από αυτούς πιστεύουν στον θεό, 58% νιώθουν μια έντονη σύνδεση με την φύση και την γη ενώ περισσότεροι από το ένα τρίτο (37%) αναγνωρίζονται ως “πνευματικοί” αλλά όχι θρήσκοι. 21% υποστηρίζουν ότι προσεύχονται καθημερινώς. Επίσης οι πλειονότητα αυτής της ομάδας Αμερικανών πιστεύει ότι η εκκλησία και άλλα θρησκευτικά ινστιτούτα ενδυναμώνουν την κοινωνία και βοηθούν τους φτωχούς.
Συμπέρασμα: H θρησκεία ανέκαθεν έπαιζε ρόλο στην ύπαρξη και κοινωνικότητα του ανθρώπου. Αν και οι παραδοσιακές θρησκείες πεθαίνουν έρχονται να αντικατασταθούν από νεότερες ιδεολογίες που είναι βασισμένες επιλεκτικώς στην επιστήμη για να προωθήσουν μια ιδέα έναντι κάποιας άλλης. Για παράδειγμα άθεοι υποστηρίζουν μόνο τις έρευνες που τους συμφέρουν όπως ορισμένες για I.Q. και αλληλεγγύη. Οι πιστοί με την σειρά τους υποστηρίζουν έρευνες που ενδυναμώνουν την δική τους σκοπιά όπως ταχύ ανάρρωση μετά από τραυματισμό αλλά και τις έρευνες που δείχνουν ότι βελτιώνουν την ψυχική τους υγεία (έστω και εάν υπάρχουν έρευνες που δηλώνουν το αντίθετο).