Ελευθεροσκεπτικισμός: Η ιδεολογία του μέλλοντος

Για τον κάθε ένα ο όρος «ελευθερία» κουβαλά μοναδική σημασία βάση των δικών του εμπειριών και βάση του μετέπειτα νοήματος που θέλει να δώσει στην ζωή του. Κανείς δεν μπορεί να υποδείξει σε κανέναν τι εστί ελευθερία, αγάπη, φόβος γιατί αυτές είναι μοναδικές ανθρώπινες εμπειρίες που βασίζονται στον ίδιο τον άνθρωπο μέσα από τις κοινωνικές, θρησκευτικές, πολιτικές και οικονομικές του δραστηριότητες. Φυσικά, σαν κοινωνικά όντα θέλουμε να συσχετιζόμαστε με άλλους ανθρώπους βάση των δικών μας πιστεύω και αξιών και αυτό πολύ συχνά μας ομαδοποποιεί.

Ο Ελευθεροσκεπτικισμός κτίστηκε πρωτίστως πάνω σε αυτήν την αρχή – την ελευθερία του κάθε ατόμου να ζεί όπως αυτός καθορίζει, βάση της λογικής, της κριτικής σκέψης και της εμπειρικής γνώσης και όχι βάση εξουσίας, παράδοσης ή δογμάτων.

Μέσα απο την χαοτική καθημερινή ζωή, ο κάθε άνθρωπος διαμορφώνει θελημένα ή άθελα μια μοναδική προσωπική φιλοσοφική έκδοση με αποτέλεσμα να είναι αδύνατο να βρίσκουμε άτομα που να συμφωνούν σε ένα μοναδικό σύνολο ιδεών. Ο κάθε ένας απο εμάς ονειρεύεται ένα κόσμο ιδεατό βάση των δικών μας εγωιστικών κριτηρίων που έρχονται σε ρήξη με τις αρχές του υπόλοιπου συνόλου. Ο λόγος; O κάθε ένας απο εμάς είναι μια δυναμικώς εναλασσόμενη αίρεση. Δεν ειμαστε καν το ίδιο άτομο σε διαφορετικές στιγμές της ίδιας της μέρας.

Δεν είναι παράξενο που στους διαγωνισμούς ομορφιάς οι διαγωνιζόμενες εύχονται αγάπη, ειρήνη και ευημερία σε όλον τον κόσμο, ενώ ταυτόχρονα αγνοούν ότι το στέμμα και τα υφάσματα τους πιθανώς να παράγονται απο άτομα που εξαναγκάστηκαν σε ένα σύστημα δουλείας που δεν προσφέρει καν βασικές φυσικές ελευθερίες.

Απλούστατα, δεν μπορούμε να αγαπάμε τα πάντα το ίδιο. Ειρήνη υπάρχει σε ένα περιβάλλον εαν υπάρχει πόλεμος κάπου αλλού και κάποιοι ευημερούν σε ένα βαθμό επειδή κάποιοι άλλοι υποφέρουν σε έναν άλλο βαθμό. Αυτές είναι οι βασικές δυναμικές της ζωής και είναι κοσμικά αδύνατον να υπάρχει απόλυτη ισορροπία στα πάντα γιατί αυτό θα πήγαινε ενάντια όλων των αρχών που αξίωσαν την ύπαρξη του ίδιου του σύμπαντος. Ακόμη και οι θρήσκοι δεν μπορούν να απαντήσουν γιατί η απόλυτη τελειότητα και τάξη του θεού αποφάσισε να δημιουργήσει ένα ατελές και χαοτικό σύμπαν.

Το ίδιο ισχύει και για τους υποστηριχτές πολιτικών και οικονομικών συστημάτων. Πιστεύεται γενικά ότι υπάρχει μια αρχή, μια τάξη. Η αλήθεια είναι ότι τα πάντα στην γη είναι αποτέλεσμα της αυθόρμητης τάξης και όταν ένα σύστημα προσπαθεί να επιβάλει κάτι τότε το κάνει εις βάρος κάτι άλλου είτε αυτό είναι οι ίδιοι οι πολίτες ή άλλες χώρες. Αυτό είναι πολλές φορές εμφανές και στην πολιτική. Οι πολιτικοί κάνουν βασικά ό,τι θέλουν χωρίς να ακολουθούν αρχές έτσι ώστε να μπορούν να ελέγχουν τους υπολοίπους.

Η κλασσική αθεία (έναντι του νεο-αθεισμού) και η απολιτιστική αναρχία είναι βασικές αρχές στον ελευθεροσκεπτικισμό γιατί η θρησκεία και το κράτος βασίζονται στην εξουσία, την παράδοση και το δόγμα (είτε κοινωνικό-πολιτικό είτε θρησκευτικό). Στην θρησκεία προωθείται η αγάπη και ευημερία μέσα απο τον φόβο και τον πόνο. Ακόμη και στον Βουδισμό υπάρχει ο στόχος της απόλυτης ισορροπίας που είναι φυσικά αδύνατον να επιτευχθεί βάση των λόγων που προαναφέραμε. Στην πολιτική υπάρχει ο εξωτερικός φόβος/κίνδυνος μιας άλλης χώρας και έτσι δικαιολογείται η ανάγκη εξουσίας.

Και στις δυο περιπτώσεις οι εξουσίες είναι φτιαχτές από τα άτομα που τα δημιούργησαν μέσα απο επιβολή και διατηρήθηκαν μέσα από βία και παράδοση. Εδώ να αναφέρουμε ότι σε καμιά περίπτωση ο Ελευθεροσκεπτικισμός δεν εναντιώνεται στην θρησκεία με σκοπό να την αφανίσει ή να την πολεμήσει με βίαιο τρόπο. Το ίδιο ισχύει και για το κράτος. Αυτό θα ήταν ενάντια στις αρχές των εννοιών της ελευθερίας και του Ελευθεροκεπτικισμού.

Όλα τα υφιστάμενα συστήματα που επιβιώνουν σήμερα ανα το παγκόσμιο δεν είναι απαραίτητα τα καλύτερα και τα πιο λογικά, αλλά τα πιο αποτελεσματικά βάση των ομάδων που τα ανέληξαν. Εδώ είναι που βρίσκεται και η πηγή του μεγαλύτερου προβλήματος που μαστίζει την ανθρωπότητα – η βία, που παράγεται από μια ομάδα ανθρώπων εις βάρος μιας άλλης ομάδας. Οι ομάδες που υπερτερούν σήμερα απλά δημιούργησαν πιο αποτελεσματικά δόγματα, παραδόσεις και εξουσίες έναντι κάποιων άλλων. Με αυτό τον τρόπο, ο πρώιμος άνθρωπος αντιλήφθηκε την κοινωνική δομή για να μπορεί να επιβιώσει πάνω σε μια γεωγραφική θέση που είχε περιορισμένους φυσικούς πόρους και με αυτόν τον τρόπο συνεχίζει μέχρι και σήμερα. Ο νόμος της ζούγκλας δεν έχει αλλάξει και τόσο.

Εξουσίες όπως αυτές της θρησκείας και του κράτους δημιουργήθηκαν για να διατηρούν μαζί ένα σύνολο ανθρώπων για να προκαθορίζονται βάση κάποιων άλλων. Οι Χριστιανοί υπάρχουν γιατί υπάρχουν οι Εβραίοι, και αντίστροφα. Παρομοίως, οι δεξιοί υπάρχουν γιατί υπάρχουν οι αριστεροί. Οι ομάδες πάντοτε εκφράζουν άλλες ομάδες βάση των θέσεων που υπερασπίζονται οι ίδιες. Η αθεία και η αναρχία αφαιρούν αυτήν την δυναμική της ομαδικής βίας γιατί απαλείφουν την εξουσία, το δόγμα και την παράδοση που δημιουργείται μέσα από την απόλυτη αλήθεια μιας ομάδας έναντι μιας άλλης.

Προσφέρει ένα είδος γνώσης που είναι δυναμικό και διαχρονικά εναλλασσόμενο και που βασίζεται στο άτομο και στις αξίες της λογικής, της κριτικής σκέψης και της επιστημονικής μεθόδου, και όχι στο γενικό και μη αντιπροσωπευτικό πιστεύω μιας ομάδας. Με τον ίδιο τρόπο στην πολιτική μπορεί υπάρχει η έλλειψη ομαδικής εξουσίας ατόμων έναντι άλλων χωρίς να υπάρχει βία (όπως δηλαδή ακριβώς γίνεται και με την αθεία), αλλά και στην οικονομία με κάποιες μορφές ατομικιστικού αναρχισμού όπου απαλείφονται οι ελεγχόμενες αγορές και ο κάθε ένας εναλάσσεται βάση των δικών του αξιών, σε ένα ελεύθερο συσχετισμό και χωρίς να επιβάλλεται σε τρίτους.

Η απουσία εξουσίας είναι φυσικό να προκαλεί τον φόβο του χάους. Ο έλεγχος όμως αυτός είναι εικονικός και είναι αυτός ακριβώς που προκαλεί βία και τα προβλήματα που βλέπουμε γύρω μας. Το χάος απλά παραμένει στον ίδιο παρανομαστή για τους υπόλοιπους, αλλά όχι για το ίδιο το άτομο, που υπερασπίζεται μια συγκεκριμένη θέση εξουσίας/ελέγχου. Ως αποτέλεσμα, τα άτομα είναι χαμένα και αδαή ως προς ένα σημείο που δεν υποστηρίζουν και γνώστες ως προς το σημείο που υποστηρίζουν.

Με αυτόν το τρόπο δημιουργείται και η αυτο-πεποίθηση (όπως πολύ σωστά ορίζει και η λέξη). Ο ίδιος ο φόβος ότι κάτι θα πάει στραβά βάση αυτών που δεν αρεσκώμαστε μας ωθεί να δημιουργήσουμε πολιτικές, θρησκευτικές, οικονομικές και άλλες ομάδες για να υπερασπιστούμε αυτές τις αξίες βάση άλλων ομάδων. Παλαιότερα αυτές οι υπερασπίσεις επέρχονταν με πόλεμο ή ανταρσίες στην προκαθορισμένη τάξη πραγμάτων. Σήμερα όλες αυτές οι αλλαγές έρχονται μέσα απο ένα βίαιο σύστημα όπου η μέση ενδιαφερόμενη άποψη αντλεί δύναμη από την απάθεια, για να εκλέξει τον μέσο αντιπρόσωπο μιας πλειοψηφίας έναντι μιας άλλης μειοψηφίας. Το ονομάζουμε δημοκρατία και είναι ό,τι καλύτερο επινοήσαμε και εφαρμόσαμε σε μεγάλο βαθμό σαν ανθρωπότητα.

Η Δημοκρατία είναι η αρχή της κάθε μορφής βίας γιατί το σύστημα αυτό προυποθέτει ομαδοποίηση για υποστήριξη ορισμένων συμφερόντων έναντι κάποιων άλλων κάτω απο την απόλυτη εξουσία του κράτους. Το κράτος, δηλαδή η μέση αντιπροσωπία συμφερόντων, ελέγχει την θρησκευτική, πολιτική αλλά και την οικονομική δραστηριότητα κάποιας χώρας και υπηρετεί τα υποκείμενα της αναλόγως των αντιπροσώπων που αναδύονται από αυτήν. Ως αποτέλεσμα, κάποιοι άνθρωποι δεν είναι στην ίδια θέση με άλλους. Ένας παντρεμένος έχει περισσότερα δικαιώματα από έναν ανύπαντρο, με αποτέλεσμα ο ανύπαντρος να αναγκάζεται να συνεισφέρει στο σύστημα με το να παντρεύεται και να αναπαράγεται έτσι ώστε να αντλήσει αυτά τα δικαιώματα που είναι και οικονομικής αλλά και κοινωνικής φύσεως. Όπως πολύ σωστά το έθεσε ο George Orwell στην Φάρμα των Ζώων «Όλα τα ζώα δημιουργήθηκαν ίσα, αλλά κάποια ζώα είναι πιο ίσα από κάποια άλλα».

Βάση των αρχών της ελευθερίας και του ελευθεροσκεπτικισμού προτείνεται ένας υγιής ανταγωνισμός ιδεών, επιστημονικών ευρημάτων και κοινωνικών συνόλων όπου θα προωθείται ένας ελεύθερος συσχετισμός ατόμων. Υπό αυτή την αντίληψη, τα άτομα θα μπορούν να επιλέγουν να ανήκουν σε ένα σύστημα, όπου βάση της δικής τους κρίσης, θα είναι το πιο καλό για αυτούς αλλά δεν θα θα επιβάλλεται άμεσα ή έμμεσα σε άλλους. Στην ουσία αυτό κάνουμε και σήμερα αλλά το κάνουμε με βίαια και επιβλητικά μέσα σε τρίτους.

Είμαστε όλοι εγωιστές, και ακόμη και σε αλτρουστικές πράξεις παίρνουμε ευχαρίστηση από αυτό που κάνουμε και αυτό που μας εξυπηρετεί καλύτερα – είτε αυτό είναι υλικό ή πνευματικό δεδομένο. Με τον ίδιο τρόπο μπορούμε να αρχίσουμε να προωθούμε ένα σύστημα όπου θα πληρώνουμε για τους φόρους που θα θέλαμε για να έχουμε ωφελήματα χωρίς να εξαναγκάζουμε άλλους που δεν θέλουν να συνεισφέρουν (Άμυνα, ΡΙΚ, κλπ). Θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε σχολεία ή να προωθήσουμε υφιστάμενα σχολεία που ασπάζονται τα δικά μας ιδεώδη χωρίς να θέλουμε αυτά να αντλούν βία ή εξουσία έναντι άλλων (ιδιωτικές σχολές και σεμινάρια). Οι οικονομικές μας συναλλαγές θα μπορούσαν να βασίζονται σε ένα σύστημα ανταλλαγής που εμείς καθορίζουμε και στο οποίο επιλέγουμε να ανήκουμε, και όχι βάση του τι προκαθορίζει η πλειοψηφία έναντι της μειοψηφίας.

Μπορούμε ακόμη και σημερα να αρχίσουμε να ζούμε σε ένα σύστημα ελευθερίας όπου θα επιλέγουμε βάση των δικών μας αρχών χωρίς να επιβάλλουμε αυτές σε άλλους. Όπως πολύ σωστά το διατύπωσε ο Fuller Backminster «Ποτέ δεν αλλάζεις κάτι με το να πολεμάς την υφιστάμενη πραγματικότητα. Για να αλλάξεις κάτι δημιούργησε ένα μοντέλο που θέτει το υφιστάμενο μοντέλο ξεπερασμένο». Αυτό το αναρχικό σύστημα είναι ήδη εδώ και μόλις έκανε τα πρώτα του βήματα.

Ονομάζεται διαδίκτυο, όπου ο κάθε ένας έχει προσωπικό λογαριασμό και συσχετίζεται με διαφορετικά κοινωνικά δίκτυα και ομάδες. Το διαδίκτυο θα επεκταθεί στο εγγύς μέλλον σε όλη μας την ζωή (Internet of Things) και έτσι ο κόσμος θα πάψει να βασίζεται είτε σε εγχώρια πολιτική ή και θρησκείες. Δεν είναι τυχαίο που η πολιτική και η θρησκεία έρχονται να πεθάνουν στο διαδίκτυο. Αυτές οι ομάδες βασίζονται στην προπαγάνδα και αποκλειστικότητα – κάτι που το διαδίκτυο δεν προφυλάσσει. Θα παραμείνουν εικονικά ινστιτούτα ελεύθερου συσχετισμού και σταδιακά θα εξαλειφθούν γιατί οι ιδέες τους είναι πλέον ξεπερασμένες. Το ότι θα συμβεί είναι αναπόφευκτο (εκτός κι αν καταφέρουμε πρώτα να αφανιστούμε από πολέμους ή περιβαλλοντικές αιτίες). Το αν θα διαλέξει κάποιος να πάρει τον δρόμο αυτό της ελευθερίας συντομότερα είναι προσωπική του επιλογή.