Είναι ένας όρος που ακούμε συχνά αλλά πιθανότατα να μη γνωρίζουμε τι ακριβώς αντιπροσωπεύει. Και όπως μπορεί να μην αναγνωρίζουμε κάποιες του πτυχές, με τον ίδιο τρόπο μπορεί να αγνοούμε το ότι συμβαίνει και σε μας. Ας πάρουμε τα πράγματα λοιπόν από την αρχή.
Η «ενδοοικογενειακή βία» είναι ένας όρος που περιλαμβάνει πολλές και διαφορετικές μορφές κακοποίησης, κακής μεταχείρισης ή παραμέλησης που οι ενήλικοι ή τα παιδιά μπορούν να δοκιμάσουν σε οικείο, συγγενικό ή περιβάλλον σχέσεων εξάρτησης.
Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων τριών περίπου δεκαετιών, πολλή δημόσια και επαγγελματική προσοχή επικεντρώθηκε στην οικογενειακή βία. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στις ακόλουθες μορφές βίας: στην βία κατά των γυναικών στις οικείες σχέσεις ή την κακοποίηση γυναικών συμπεριλαμβανομένης της συζυγικής κακοποίησης, που χρονολογούν τη βία και άλλες μορφές βίας ενάντια στις γυναίκες κακοποίηση παιδιών συμπεριλαμβανομένου της σωματικής κακοποίησης, σεξουαλική κακοποίηση και εκμετάλλευση, παραμέληση, και συναισθηματική κακοποίηση (συμπεριλαμβανομένης της έκθεσης στη συζυγική κακοποίηση) και κακοποίηση γηραιότερων ενηλίκων
Παρόλα αυτά υπάρχουν πολλές διαφορετικές μορφές κακοποίησης, και ένα πρόσωπο μπορεί να υποβληθεί σε περισσότερες από μια.
Η σωματική κακοποίηση μπορεί να αποτελέσει μεμονωμένο γεγονός ή μπορεί να συμβεί επανειλημμένα. Περιλαμβάνει: χρησιμοποίηση της φυσική δύναμη με τέτοιο τρόπο ώστε να τραυματίζει κάποιο, ή να θέτει σε κίνδυνο τραυματισμού. Συμπεριλαμβάνει τον ξυλοδαρμό, το χτύπημα, το τίναγμα, το σπρώξιμο, το στραγγαλισμό, το δάγκωμα, το κάψιμο, το λάκτισμα ή την επίθεση με όπλο σκληρή χειραγώγηση(έλεγχος), περιορισμός εντός φυσικών πλαισίων, επικίνδυνη ή επιβλαβής χρήση της δύναμης ή του περιορισμού, ο ακρωτηριασμός των γεννητικών οργάνων των γυναικών (κλειτοριδεκτομή) είναι μια άλλη μορφή σωματικής κακοποίησης.
Η σεξουαλική κακοποίηση και η εκμετάλλευση περιλαμβάνουν:
όλες τις μορφές σεξουαλικής επίθεσης, σεξουαλικών παρενοχλήσεων, ή της σεξουαλικής έκθεσης καταναγκασμός ενός προσώπου να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε ανεπιθύμητη, επισφαλή ή εξευτελιστική σεξουαλική δραστηριότητα χρησιμοποίηση εμπαιγμού ή άλλης τακτικής στην προσπάθεια να δυσφημιστούν, να ελεγχθούν ή να περιοριστούν οι αναπαραγωγικές επιλογές ενός προσώπου ή η σεξουαλικότητα του χρησιμοποίηση ενός παιδιού για σεξουαλικό σκοπό – συμπεριλαμβανομένου του χαδιού, παραπλάνησης, κατάχρησης ή αναγκασμός ενός παιδιού να συμμετέχει σε σεξουαλική δραστηριότητα ή επαφή βιασμό, σοδομισμό ή επιδειξιμανία ανάμειξη ενός παιδιού στην πορνεία ή την πορνογραφία.
Η παραμέληση είναι συχνά χρόνια και περιλαμβάνει συνήθως επαναλαμβανόμενα γεγονότα: αποτυχία να παρασχεθεί, ότι ένα παιδί ή ένας εξαρτώμενος ενήλικος απαιτεί για τη φυσική, ψυχολογική ή συναισθηματική ανάπτυξη και ευημερία του/της αποτυχία ή άρνηση να παρασχεθούν τρόφιμα, ήδη ιματισμού, στέγης, καθαρότητας, ιατρικής φροντίδας, προστασίας από κινδύνους, ή μιας αίσθησης εκτίμησης και αγάπης.
Η συναισθηματική κακοποίηση περιλαμβάνει: συμπεριφορά επιβλαβή για την αίσθηση του εαυτού ενός προσώπου, βάζοντας το σε κίνδυνο σοβαρών συμπεριφοριστικών, γνωστικών, συναισθηματικών ή διανοητικών διαταραχών επίθεση σε ένα πρόσωπο προφορικά - παραδείγματος χάριν, φωνές, κραυγές, επονομασία, επικρίσεις, απειλές ή εκφοβισμοί χρησιμοποίηση της κριτικής, των λεκτικών απειλών, της κοινωνικής απομόνωσης, του εκφοβισμού ή της εκμετάλλευσης για να εξουσιαστεί κάποιος συνήθεις αδικαιολόγητες απαιτήσεις ποινικά καταδικαστέες, παρενοχλήσεις ή «καταδιώξεις» - που μπορούν να περιλάβουν απειλές προς ένα πρόσωπο ή τους αγαπημένους του, την καταστροφή των περιουσιών ή τη βλάβη των κατοικίδιων ζώων, τρομοκράτηση ενός προσώπου, έκθεση ενός παιδιού στην οικογενειακή βία.
Η οικονομική ή χρηματική κακοποίηση περιλαμβάνει: κλοπή ή υπεξαίρεση, παρακράτηση χρημάτων που προορίζονται για την αγορά τροφίμων ή την ιατρική θεραπεία, χειρισμός ή εκμετάλλευση κάποιου για το οικονομικό κέρδος, άρνηση της πρόσβασης στους οικονομικούς πόρους, αποτροπή ενός προσώπου από το να απασχοληθεί, ή έχει τον έλεγχο της επιλογής επαγγέλματός τους.
Η πνευματική κακοποίηση περιλαμβάνει: παρεμπόδιση ενός προσώπου από τη συμμετοχή στις πνευματικές ή θρησκευτικές πρακτικές τους, χρησιμοποίηση των θρησκευτικών ή πνευματικών πεποιθήσεων ενός προσώπου για να το χειραγωγήσουν, να το εξουσιάσουν ή να το ελέγξουν, γελοιοποίηση ή δυσφήμιση των πεποιθήσεις κάποιου.
Ένας θύτης μπορεί να χρησιμοποιήσει ένα πλήθος διαφορετικών τακτικών για να αποκτήσει πρόσβαση σε ένα θύμα, να ασκήσει δύναμη και να ελέγξει το θύμα, καθώς και να αποτρέψει το θύμα από το να μιλήσει σε κάποιο για την κακοποίηση ή να επιδιώξει υποστήριξη.
Οι κακοποιημένοι ενήλικοι ή τα παιδιά είναι συχνά σε θέση εξάρτησης από το πρόσωπο που τους κακοποιεί: μπορεί δηλαδή να πέφτουν θύματα ενός γονέα, αμφιθαλή ή ετεροθαλή αδελφού/αδελφής, άλλου συγγενή, νταντάς, οικιακή βοηθού, συζύγου ίδιου ή διαφορετικού φύλου ή περιστασιακού συνεργάτη. Η κακοποίηση είναι μια κακή χρήση της δύναμης και μια παραβίαση της εμπιστοσύνης, που μπορεί να συμβεί μια φορά, ή μπορεί να περιλάβει μια διαφοροποιούμενη τακτική και να εμφανιστεί σε ένα επαναλαμβανόμενο και κλιμακούμενο σχέδιο για μία περίοδο μηνών ή ετών. Η κακοποίηση μπορεί επίσης να αλλάξει μορφή με την πάροδο του χρόνου.
Τα θύματα παρουσιάζουν συχνά ποικιλία προβλημάτων τόσο ψυχολογικών όσο και σωματικών. Κάποιες φορές γίνονται αντιληπτά και κάποιες όχι, μεν τον ίδιο τρόπο που τα ίδια τα θύματα κάποιες φορές αναζητούν βοήθεια και κάποιες άλλες το αποφέυγουν.
Πηγή: Canada Department of Justice, Family Violence: A Fact Sheet from the Department of Justice Canada, 2005