Posts in category Greek

“Ο θεός να την κάμει βιολογία…”

Apr02
2012 Leave a Comment Written by papzee

σελίδα βιβλίου Βιολογίας Β΄Γυμνασίου.

(Δείτε ολόκληρο το βιβλίο εδώ)

Bιοποικιλότητα, ή βιολογική ποικιλότητα, ορίζουμε κυρίως το σύνολο των γονιδίων, των βιολογικών ειδών, των οικοσυστημάτων και των πολιτισμών μιας περιοχής. Ο μεγάλος αριθμός και η ποικιλομορφία των σύγχρονων μορφών ζωής στη γη είναι το αποτέλεσμα εκατοντάδων εκατομμυρίων χρόνων εξελικτικής ιστορίας. Είτε έχουν ονόματα είτε όχι τα είδη υπάρχουν. Μια παγκόμοια πλημμύρα είτε είσαι σε βάρκα είτε όχι θα κατέστρεφε οποιαδήποτε βιοποικιλότητα. Το βιβλίο ‘βιολογίας’ όμως έχει διαφορετική άποψη…

Είναι πραγματικά απίστευτο τι βλακείες διδάσκονται τα παιδιά μας στο σχολείο. Η προπαγάνδα της θρησκείας καλά κρατεί στο νησί. Είναι τόσο δυνατή που κατάφερε να διεισδύσει για τα καλά μέσα στην παιδεία με αποτέλεσμα τα παιδιά μας να διδάσκονται ‘δημιουργιστική βιολογία’ παρά επιστημονική βιολογία. Αν είναι δυνατόν εν έτη 2012 να υπάρχει τέτοια τριτοκοσμική αντιμετώπιση. Ποιοι είναι πραγματικά αυτοί οι άνθρωποι που τα διδάσκουν και από που πήραν τα πτυχία τους; Η Βίβλος είναι ένα γελοίο βιβλίο και δεν έχει καμιά σχέση ή οριοθέτηση με ιστορικά ή επιστημονικά γεγονότα. Πώς είναι δυνατόν να χρησιμοποιούμε ένα βιβλίο μύθων 2000 χρονών για να διδάσκουμε τα παιδιά μας; Μα φυσικά όταν θέλουμε να παραποιήσουμε την αλήθεια και να διδάξουμε θρησκευτικά παρά βιολογία με δήθεν “ανώτερες ηθικές αξίες”. Απολαύστε:

Παραδοχή ότι το μάθημα της βιολογίας θα χρησιμοποιηθεί ως ηθικολογικό (3 Απριλίου 2012)
 ”Η διδασκαλία της Βιολογίας, αποτελεί ακόμη, ασφαλή οδό ευαισθητοποίησης και καλλιέργειας του συναισθηματικού κόσμου αλλά και άριστο μέσο για την υιοθέτηση αξιών, στάσεων και συμπεριφορών που θα καταστήσουν το νεαρό άτομο, τον αυριανό, ελεύθερα και κριτικά σκεπτόμενο, ενεργό και δημιουργικό ευρωπαίο πολίτη της Κύπρου του 21ου αιώνα.”

Τραγελαφική η υπόθεση αλλά ας αναλύσουμε το θέμα και ας ελπίσουμε ότι ο κόσμος με στοιχειώδη γνώση και λογική να κατανοήσει την ανοησία που υπαινίσσεται το βιβλίο της ‘παραβιολογίας’.


Γένεση 6:5
Εδώ αναφέρεται ότι ο θεός ήθελε να τροποποιήσει ολόκληρη την δημιουργία του γιατί οι άνθρωποι έγιναν ‘κακοί’. Παρόλο ότι τους έπνιξε όλους τους ‘κακούς’, κακοί άνθρωποι συνέχισαν να υπάρχουν και μεταγενέστερα. Άρα, σαν παντογνώστης, αυτή η κίνηση τον κάνει να φαίνεται ηλίθιος γιατί ήξερε ότι οι άνθρωποι θα συνέχιζαν να είναι κακοί. Αλλά και από την άλλη γιατί να πνίξει τον κόσμο όλο, αν υπήρχαν μερικοί μαλάκες;  Μόνο από αυτήν την κίνηση ο θεός με το καλημέρα του βιβλίου του είναι γενοκτόνος. Σκοτώσε τους πάντες (αθώους, γυναικόπαιδα, παράλυτους) γιατί απλά μερικοί ήταν κακοί. Μόνο από αυτήν την απλή λογική μπορούμε να καταλάβουμε ότι οι άνθρωποι κατασκεύασαν τον θεό και όχι ο θεός τον άνθρωπο. Δεν κάθισαν να σκεφτούν ότι τα χαρακτηριστικά που έδωσαν στον θεό τους έφασκαν και αντίφασκαν με την ροή των μύθων που επινοούσαν.


Γένεσις 6:11-13
Ο ισχυρισμός ότι ο Νώε μάζεψε 10 δισεκατομμύρια είδη ζωής μέσα σε μια βάρκα για 40 μέρες και 40 νύχτες και μετά τα σκόρπισε πίσω από εκεί που τα μάζεψε (από τα καγκουρό της Αυστραλίας στους πιγκουίνους του Νοτίου Πόλου) είναι γελοίος. Είναι τόσο γελοίο που οποιοσδήποτε άνθρωπος βιολόγος ή μη υποστηρίζει ότι αυτό έγινε στην πραγματικότητα, πρέπει να αρχίσει να αναθεωρεί είτε τις γνώσεις του είτε τη νοητική του υγεία. Η ιστορία μπορεί να έχει μόνο κάποιο αντίκρισμα ως προς την πλευρά κάποιας πλημμύρας που έγινε κάπου κοντά στον Ευράτη ποταμό το 200.πχ. Σύμφωνα με αρχαιολογικά τεκμήρια που έχουμε, η στάθμη του ποταμού ανέβηκε περίπου 15 μέτρα και πολλοί άνθρωποι πνίγηκαν. Ένας από τους επιζώντες ήταν ένας Σουμέριος βασιλιάς εν ονόματι Ζιουσούτρα. Αυτός ο βασιλιάς κατάφερε και εξασφάλισε μια βάρκα γεμάτη πλούτο και ταξίδεψε μέσα από τον ποταμό κάτω στον Περσικό Κόλπο (‘Επικό του Γκιλγκαμές’ που γράφτηκε 1000 χρόνια πριν από την ιστορία της βίβλου). Θέλοντας να δείξει την ευγνωμοσύνη του προς τους θεούς που κατάφερε και επέζησε, θυσίασε ένα ζώο σε ένα τοπικό ναό. Αυτή η ιστορία είναι επίσης τροποποιημένος μύθος με μερικά ιστορικά στοιχεία, αλλά αυτό που δεν είναι μύθος αλλά πραγματικότητα, είναι τα γεωλογικά και αρχαιολογικά τεκμήρια που υποστηρίζουν την πλημμύρα στην περιοχή. Έξι πολιτισμοί από την γύρω περιοχή αναφέρουν παρόμοιες ιστορίες πλημμυρών επειδή ήταν κοντά στον ποταμό. Επίσης έχουμε γραπτές αποδείξεις από Κίνα, Αίγυπτο, Βαβυλώνα και Μεσοποταμία πριν, κατά τη διάρκεια και αμέσως μετά την πλημμύρα της περιοχής και κανένας δεν αναφέρει τίποτα για παγκόσμια πλημμύρα ή καν πλημμύρα! Αυτή είναι η διαφορά της σύγχρονης επιστήμης από την τυφλή πίστη σε ένα βιβλίο γεμάτο μύθους που γράφτηκε από άγνωστους τσοπάνους μερικές χιλιάδες χρόνια προηγουμένως.

γιατί όχι;

Γεωλογική Πλευρά

- Δεν υπάρχει αρκετό νερό στη γη για να την καλύψει ολόκληρη και το νερό δεν μπορεί να εξατμιστεί στο διάστημα. Επίσης η κορυφή του Έβερεστ είναι 5 μίλια πάνω από τη θάλασσα. Αν το ήξεραν αυτό,εκείνοι που τα φαντάστηκαν τότε θα άλλαζαν και την ιστορία τους.

- Το νερό που πρέπει να πέσει στη γη για να την καλύψει εξολοκλήρου πρέπει να είναι 99 φορές περισσότερο απ’ό,τι υπάρχει στους ωκεανούς! Αυτό είναι πέρα για πέρα γελοίο αν σκεφτεί κανείς ότι περίπου το 75% της γης…είναι θάλασσα!

- Για να καλυφτεί η γη με τόσο νερό μέσα σε τόσο σύντομο χρονικό διάστημα πρέπει να πέφτουν περίπου 10 εκατοστά νερού παγκοσμίως μέσα σε κάθε λεπτό. Αυτή η βροχόπτωση είναι αρκετά δυνατή για να βουλιάξει οποιαδήποτε πρωτόγονη βάρκα καμωμένη από ξύλο. Συγκριτικά, όταν υπάρχει τυφώνας κατηγορίας 5, η βροχόπτωση είναι 10 εκατοστά την ώρα! (όχι το λεπτό)

- Η πίεση από το νερό που θα έπεφτε θα ήταν αρκετή για να απελευθερώσει το θειικό οξύ που είναι παγωμένο στα βάθη των ωκεανών μας. Αν απελευθερωνόταν αυτό το οξύ η γη θα γινόταν ακατοίκητη.

- Ακόμη και αν υπολογίσουμε ότι ολόκληρο το νερό των ωκεανών εξατμίστηκε ταυτόχρονα λόγω της τρομερής πίεσης του νερού που έπεφτε και την έκρηξη ηφαιστείων, με τη λάβα η θερμοκρασία τέτοιας ποσότητας νερού, θα ήταν αρκετή για να αφανίσει την ατμόσφαιρα της γης.

- Οι ‘πηγές του ουρανού’ που περιγράφονται στην Γένεση 7:11 θα έπρεπε να υπάρχουν πάνω από την ατμόσφαιρα για να καταφέρουν να υπάρχουν. Αλλά αν ακόμα και να υπήρχαν η ατμοσφαιρική πίεση θα ήταν τόσο ψηλή που τα ποσοστά του οξυγόνου και του αζώτου θα καθίσταντο δηλητηριώδη για ζωή.

- Εκατοντάδες μίλια από κοράλλια με πάνω από 100 πόδια πάχος υπάρχουν στα βάθη των ωκεανών και χρονολογούνται για πάνω από 100.000 χρόνια. Αν υπήρχε τέτοια παγκόσμια πλημμύρα αυτά δεν θα υπήρχαν. Ειδικά με πλημμύρα που βάση της βίβλου έγινε πριν μόλις 6.000 χρόνια!

- Η βροχόπτωση θα έλιωνε τον Βόρειο και Νότιο πόλο ενώ έχουμε στοιχεία ότι υπάρχουν εκεί για πάνω από 40.000 χρόνια.

Βιολογική Πλευρά

- Το κάθε ζώο θα έπρεπε να συλλεχθεί από τον βιότοπο του (Ανταρκτική, Αφρική, Λατινική Αμερική, Κίνα κλπ) και μετά να τοποθετηθεί σε ειδικό ατμοσφαιρικό θάλαμο με τον σύντροφο για εξομοίωση του οικοσυστήματος έτσι ώστε να μπορεί να επιβιώσει. Τα περισσότερα ζώα στη γη θα πέθαιναν αμέσως αν εκτίθονταν στο κλίμα της Μέσης Ανατολής. Αυτή η πράξη και μόνο (ταξίδι για αιχμαλώτιση των ζώων και δημιουργία θα έπαιρνε αιώνες και εκατοντάδες ανθρώπους να δουλεύουν νυχθημερόν). Μιλάμε για 10.000.000.000 είδη ζωής!). Να μην αναφέρουμε και το φρέσκο φαγητό που θα έπρεπε να προμηθευτεί όπως γκαζέλες π.χ. για τα λιοντάρια (αφού μόνο ένα ζευγάρι ζώων μάζεψε)

- Υπάρχουν ζώα που είναι ερμαφρόδιτα ή ασεξουαλικά και δεν υπάρχουν συγκεκριμένοι τρόποι αναπαραγωγής. Επίσης πολλά αλλάζουν το φύλλο τους συνεχώς. Εκτός και αν ο Νώε ήταν και γαμάτος βιολόγός εκτός από εξερευνητής, η συλλογή αυτών των ειδών και η κατηγοριοποίησή τους ήταν τότε αδύνατη.

- Πολλά ζώα χρειάζονται 100% υγρασία για να επιβιώσουν. Σίγουρα δεν θα είχαν αυτή τη δυνατότητα στη βάρκα του Νώε.

- Πολλά ζώα τρώνε το ένα το άλλο ή εξαρτώνται από τη συνεχή συνύπαρξή τους για να δημιουργήσουν οικοσυστήματα με βιοποικιλότητα (όπως αφελώς αναφέρει τον όρο το παράδειγμα της σελίδας του βιβλίου του Υπουργείου Παραπαιδείας Κύπρου).

Πιθανό κεφάλαιο 'χριστιανοβιολογίας'

- Υπάρχουν είδη που εξαφανίστηκαν πριν εκατομμύρια χρόνια και που έχουμε επιστημονικά τεκμήρια για αυτά. Πολλά από αυτά είναι οι δεινόσαυροι (κάτι που δεν είχαν υπόψη τους οι συγγραφείς της ‘θεόπνευστης’ βίβλου)

- Ακόμα και αν υποστηρίξουμε την άποψη των απολογετικών χριστιανών για ‘ένα είδος γάτας’ , ‘ένα είδος σκύλου’ αυτό δεν εξηγεί την βιοποικιλότητα που έχουμε σήμερα σε όλα τα είδη.

- Το σκατό που θα μαζευόταν στην βάρκα μαζί με την πυκνή συγκατοίκηση θα ήταν αρκετό για να σκοτώσει όλα τα ζώα με δηλητηρίαση μεθανίου ή ασφυξία ή συνδυασμό των δύο.

- Πολλά ζώα τρώνε μόνο φρέσκο φαγητό. Αυτό συμπεριλαμβάνει και σαρκοφάγα αλλά και φυτοφάγα. Εκτός από τα ζώα ο Νώε θα έπρεπε να δημιουργήσει πάνω στη βάρκα και τεχνητά ανοιχτά περιβάλλοντα που θα περιλάμβανε όλα τα οικοσυστήματα της γης. Φυσικά οι συγγραφείς δεν το σκεφτήκανε ούτε αυτό γιατί νόμιζαν ότι να μαζέψεις όλα τα ζώα σε μια βάρκα (αυτά που ήξεραν από τη γειτονιά τους) θα ήταν αρκετό για να τα σώσεις. Αλλά ακόμη και αυτό το σενάριο με τις μερικές χιλιάδες είδη της περιοχής της Μεσοποταμίας δεν θα ήταν εφικτό για λόγους που προαναφέραμε.

- Μερικά είδη όπως τα μυρμήγκια και οι μέλισσες χρειάζονται αποικίες για να επιβιώσουν και όχι ζευγάρια.

- Τα παράσιτα θα ήταν αδύνατο να επιβιώσουν με μόνο ένα ζευγάρι από το κάθε είδος.

- 8 άτομα πάνω σε μια βάρκα δεν είναι αρκετά για να φροντίζουν εκατομμύρια είδη ζώων και να φροντίζουν το ένα να μην επιτίθεται στο άλλο.

- Ακόμη και μετά την πλημμύρα τα ζώα δεν θα έβρισκαν φαγητό γιατί τα περισσότερα οικοσυστήματα θα ήταν κατεστραμμένα.

- Όλα τα ψάρια σχεδόν θα πέθαιναν λόγω της πίεσης του νερού αλλά και της μίξης του αλμυρού και του γλυκού νερού.

- Τα φυτά και τα δέντρα θα πέθαιναν ως επί το πλείστον και ακόμη και οι σπόροι θα θάβονταν εκατοντάδες μέτρα κάτω από λάσπη με καμιά πιθανότητα να βλαστήσουν. Επίσης πολλά φυτά δεν χρησιμοποιούν σπόρους για αναπαραγωγή.

- Και τέλος, και αυτό πάει και για τον Αδάμ και την Εύα. Ένα ζευγάρι από κάθε είδος δεν είναι αρκετά για υπάρχει βιοποικιλότητα ή για οποιοδήποτε είδος να επιβιώσει. Οι αρρώστιες και οι γενετικές ανωμαλίες θα σκότωναν όλα τα είδη. Είναι λυπηρό ένα βιβλίο βιολογίας που αναφέρει για ‘βιοποικιλότητα΄ να κάνει το πιο τραγικό λάθος στο πιο βασικό στοιχείο της βιολογίας.

Το συμπέρασμα που ευελπιστώ να βγάλατε είναι οτι η βίβλος είναι ενα βιβλίο που γράφτηκε 2000 χρόνια πριν απο βοσκούς και νομάδες. Η επιλογή του καθένα μας να το διαβάσει ας μείνει αυτο. Επιλογή. Οταν όμως το Υπουργείο Παιδείας ζητά να πιστέψουμε και να διδάσκουμε, όχι σαν παραμύθι, αλλά σαν επιστημονική αλήθεια αυτό το βιβλίο στους μελλοντικούς πολίτες αυτού του νησιού τότε εδω ειναι που πρέπει να αντιδράσουμε. Δεν πιστεύω οτι θα επιθυμούσατε τα παιδιά σας να διδασκονταν οτι τα μωρά τα φέρνει ο πελαργός. Με την ίδια λογική σαν Όμιλος Ελεύθερης Σκέψης απαιτούμε τα παιδια μας να διδασκονται σωστή επιστήμη και βιολογια και όχι θρησκευτικές σαχλαμάρες.

– Κυριάκος Παπασπύρου
(Μη-βιολόγος, με βασικές επιστημονικές γνώσεις και προφανώς ακατάλληλος να διδάξει χριστιανοβιολογία στα Κυπριακά σχολεία)


Posted in Education, Evolution, Issues, Religion - Tagged

Λογικά Σφάλματα

Feb16
2012 Leave a Comment Written by papzee

Posted in Language, Logic, Philosophy

4 Λάθος Λόγοι Να Πιστεύετε Οτιδήποτε

Feb12
2012 Leave a Comment Written by Constantinos Solomonides

Posted in Religion, Spirituality

Πίστη…

Feb09
2012 Leave a Comment Written by Bassistas

Posted in Religion, Uncategorized

Χαμένοι στην ανάλυση (περί κατανόησης της ψυχικής νόσου)

Aug22
2011 Leave a Comment Written by IOULIA

Οι ψυχικές νόσοι είναι νόσοι σαν όλες τις άλλες. Τις αντιμετωπίζουμε καθημερινά είτε το αντιλαμβανόμαστε είτε όχι… κάποιες φορές δεν τις αναγνωρίζουμε ή ακόμα δεν θέλουμε να τις αποδεχτούμε. Είναι νόσοι που η υπόσταση τους ενδύεται με πληθώρα άλλων στοιχείων (πέραν των συμπτωμάτων τους, που πολλές φορές δεν είναι επαρκώς σαφή όπως για παράδειγμα η ανεμοβλογιά που αν μη τι άλλο φαίνεται κιόλας) όπως κοινωνικών, θρησκευτικών και κυρίως ατομικών. Είναι νόσοι ποικιλόμορφες και η αντιμετώπιση τους απαιτεί επίσης ποικιλομορφία.

Για να τις διαχειριστούμε όμως πρέπει να τις αποδεχτούμε και να τις κατανοήσουμε όσο το δυνατόν καλύτερα. Είμαστε όμως άνθρωποι και πολλές φορές στα πλαίσια της προσπάθειας μας, επηρεασμένοι από τον ίδιο τον τρόπο που σκεφτόμαστε και τις συμπεριφορές που έχουμε μάθει να χρησιμοποιούμε μπερδευόμαστε Δεν παύουμε όμως ποτέ να αναζητούμε απαντήσεις…

Κατά την διάρκεια λοιπόν, των εκάστοτε αναδρομών που κάνουμε σε συγκεκριμένες στιγμές της ζωής μας, προσπαθούμε όλοι να αντιληφθούμε και, στην καλύτερη των περιπτώσεων, να συνειδητοποιήσουμε, που βρεθήκαμε στο παρελθόν, που είμαστε την παρούσα χρονική στιγμή και που πάμε. Για να καταφέρουμε να το πετύχουμε αυτό, στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό, επιστρατεύουμε δύο τρόπους επεξεργασίας των «δεδομένων» που έχουμε στη διάθεση μας. Ο ένας είναι η ανάλυση και ο άλλος η σύνθεση.

Όταν αναλύουμε, αποσυνθέτουμε το αντικείμενο μας στα μικρότερα μέρη του. Ας πάρουμε ένα χονδροειδές και φαινομενικά άσχετο παράδειγμα ούτως ώστε να μπορέσουμε να κατανοήσουμε καλύτερα την διαδικασία της ανάλυσης. Μπορούμε εν πρώτης να αναλογιστούμε την συνέχεια καθώς και την ασυνέχεια της ζωής, όχι μόνο των ανθρώπων αλλά και των υπόλοιπων έμβιων όντων αναλύοντας την ύπαρξη μιας… αμυγδαλιάς – καθότι άνοιξη και κοινού βιώματος όλων μας, δεδομένης της μεσογειακής μας καταγωγής!

Ρίχνουμε λοιπόν μια βιαστική ματιά στο δένδρο μπροστά μας, στα ροζ λουλουδάκια και διερωτόμαστε από πού αρχίζει και που τελειώνει η υπόσταση και η ύπαρξη του δένδρου αυτού… και μετά, πιο να ναι άραγε το πιο σημαντικό μέρος της ολοκληρωμένης ζωντανής αμυγδαλιάς, αυτής που σαν έμβιο ον ζει και δίνει ζωή; Είναι μήπως ο κορμός της, αυτός από τον οποίο μεγαλώνει και αναγεννάτε κάθε νέα άνοιξη; Οι εύθραυστοι, όμορφοι αλλά και εφήμεροι ανθοί της, που παράγουν ένα νέο σπόρο και μετά πεθαίνουν; Ή μήπως είναι το φύλλωμα, αυτό που αναπνέει για το δένδρο και του δίνει την απαραίτητη ανεργία για να διατηρηθεί στη ζωή; Προφανώς για να υπάρχει η αμυγδαλιά μας αλλά και όλες οι υπόλοιπες όλα τα ανωτέρω είναι εξίσου σημαντικά…

Παρόλα αυτά, εμείς ως ανθρώπινα όντα έχουμε την δυνατότητα να σπάσουμε την ομογενοποιημένη ύπαρξη της αμυγδαλιάς, αυτή που βλέπουμε δηλαδή ως ένα ενοποιημένο κομμάτι σε πολλά μικρότερα για να την κατανοήσουμε καλύτερα.

Αυτή είναι η ανάλυση, και η ανάλυση είναι ένα πολύ δυνατό στα χέρια μας εργαλείο. Οι άνθρωποι είναι πιθανότατα τα μόνα όντα του πλανήτη αυτού που μπορούν συνειδητά να αναλύσουν τον κόσμο γύρω τους και τον κόσμο μέσα τους με αυτό τον τρόπο. Χρησιμοποιούμε την ανάλυση για να δούμε την δομή και τα συστατικά των πραγμάτων γύρω μας. Μπορούμε να σπάσουμε τη συνέχεια του χρόνου σε κομμάτια και να δημιουργήσουμε έννοιες όπως το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον. Μπορούμε να καθορίσουμε αλληλεπιδράσεις μεταξύ του εαυτού μας και των άλλων και να αναπτύξουμε ιδέες όπως η οικογένεια, η φυλή και το έθνος. Μπορούμε να διαιρέσουμε τις όψεις της γης ή του σύμπαντος σε χάρτες με σύνορα και περιοχές ή ακόμα να τους δώσουμε ονόματα όπως Γη και Άρης. Μπορούμε να δημιουργήσουμε μονάδες μέτρησης για να ζυγίσουμε ή να μετρήσουμε πράγματα αφότου τα διαιρέσουμε σε μέρη, όπως τα μέτρα, τα χιλιόμετρα τα λεπτά… Μπορούμε να καθορίσουμε την αξία των πραγμάτων που βλέπουμε και να τα μετρήσουμε βασισμένοι στην σπανιότητα (όπως τον χρυσό), την ομορφιά (όπως στις τέχνες), ή τη χρησιμότητα (όπως τα τρόφιμα ή το νερό)…

Όσο περισσότερο αναλύουμε, τόσο περισσότερο νιώθουμε ότι καταλαβαίνουμε και ότι μπορούμε να ελέγξουμε τον κόσμο γύρω μας… ξεχνάμε ότι τα megabytes, τα μιλίμετρα και οι ώρες δεν έχουν εγγενές νόημα και δεν είναι παρά μόνο ανθρώπινα κατασκευάσματα. Προσπαθώντας πολύ σκληρά να κατανοήσουμε τα πάντα, μπορεί να καταλήξουμε να μην κατανοήσουμε τίποτα. Αναλύουμε τόσο πολύ και τόσο καλά που μπορεί – καθώς τα σπάζουμε σε κομμάτια – να καταστρέψουμε την ουσία και νόημα των πραγμάτων.

Και εδώ είναι που εισάγεται η σύνθεση. Η σύνθεση είναι η αντίστροφη της ανάλυσης, μέθοδος επεξεργασίας δεδομένων. Την χρησιμοποιούμε πολύ λιγότερο και είναι αυτή που επανατοποθετεί και επανενώνει τα διάφορα μέρη του αντικειμένου, αποκαθιστώντας την ολότητα του. Μας επιτρέπει να δούμε τα πράγματα από μια αυθεντική και υγιή γωνιά πριν τα αναλυτικά μας μυαλά τα σπάσουν και τα καταστρέψουν. Αν μπορέσουμε να πετύχουμε την συνθετική σκέψη, ή οποία είναι πιο δύσκολη από την αναλυτική σκέψη, η αντίληψη μας για τα πράγματα γύρω μας πιθανότατα να προσεγγίσει καλύτερα την πραγματική τους φύση. Η σύνθεση μας επιτρέπει να δούμε τα πράγματα ελεύθερα ορίων και φραγμών, όπως βρίσκονται δηλαδή στη φύση. Βλέπουμε δηλαδή το δέντρο σαν ένα ζωντανό οργανισμό, όπου όλα του τα μέρη συνεργάζονται για να αναπτυχθεί, να διατηρηθεί εν ζωή και να αναπαραχθεί…

Έτσι, με τον ίδιο τρόπο, η ανθρώπινη ροπή μας προς την ανάλυση έχει κατακρεουργήσει την αντίληψη μας για την ψυχική ασθένεια. Με την πάροδο των χρόνων έχουμε δημιουργήσει μια σειρά λανθασμένων διχοτομήσεων και αυθαιρέτων κατηγοριών. Βέβαια η τακτική αυτή μπορεί να αποδειχτεί χρήσιμη στην προσπάθεια μας να δημιουργήσουμε μια απλή κατασκευή που θα μας βοηθήσει να αναλύσουμε, να σκεφτούμε και εν συνεχεία να αντιληφθούμε την ψυχική νόσο - ίσως με τον ίδιο τρόπο που πιθανότατα μας βοήθησε να δώσουμε εξήγηση στα φυσικά φαινόμενα, μέσα από την κατασκευή των διάφορων θρησκειών και κοινωνικών επιταγών όταν οι γνώσεις μας γι αυτά ήταν ακόμα περιοσμένες.

Παρόλα αυτά, πολύ συχνά αποδεικνύεται ιδιαίτερα αφηρημένη, εμποδίζοντας την προσπάθεια μας να κατανοήσουμε τι συμβαίνει και οδηγώντας μας σε λανθασμένα συμπεράσματα και αποφάσεις – αποφάσεις που μπορεί πολλές φορές να κριθούν καταστροφικές. Και μερικές από τις μεγαλύτερες διχοτομήσεις στις οποίες έχουμε προβεί όσον αφορά στις ψυχικές νόσους είναι οι ακόλουθες: μυαλό (νους, πνεύμα) και εγκέφαλος, φαρμακοθεραπεία και ψυχοθεραπεία, γονίδια και περιβάλλον.

Η ανθρώπινη αγάπη μας για ανάλυση μας έχει ξεγελάσει ώστε να καταλήγουμε πολλές φορές να σκεφτόμαστε ότι είτε πρέπει να ισχύει το ένα είτε το άλλο, όταν στην πραγματικότητα η απάντηση είναι ότι ισχύουν και τα δύο!

Πηγή: Nancy C. Andreasen, M.D., Ph.D., (2004) Brave New Brain. Conquering Mental Illness in the Era of the Genome. Oxford University Press

Posted in Psychology, Science

Power Balance: Η “Power” Απάτη

Aug21
2011 Leave a Comment Written by papzee

Όλοι μας τα έχουμε δει. Αυτοί που τα φοράνε ισχυρίζονται ότι το ειδικό αυτό βραχιόλι έχει “μαγικές ικανότητες” που βελτιώνουν την δύναμη, ευλυγισία και ισορροπία του σώματος. Η αλήθεια είναι ότι αυτά τα μαγικά βραχιόλια είναι μια απάτη χωρίς καμιά επιστημονική βάση με τους επιτήδειους να επενδύουν στην άγνοια του καταναλωτή για καθαρό οικονομικό κέρδος. Οι επιδείξεις των “θαυματουργών” ιδιοτήτων τους απομυθοποιούνται με απλές γνώσεις κινησιολογίας αλλά και της επίγνωσης του φαινομένου του ψευδοφαρμάκου. Το ψευδοφάρμακο ή εικονικό φάρμακο είναι μια μορφή υποκατάστατου, συνήθως ζάχαρης, όπου με την δύναμη της πίστης σε αυτό, ο ασθενής…θεραπεύεται. Αγνοώντας αυτήν την ιδιότητα που έχει το σώμα μας για αυτοθεραπεία και σε συνδυασμό με τα κινησιολογικά τεχνάσματα των πωλητών, ο καταναλωτής μπορεί να πειστεί ότι πράγματι βελτιώθηκε η δύναμη, η ευλυγισία ή ακόμη και η ψυχολογία του. Ποιο κάτω μπορείτε να δείτε πως μπορεί να εφαρμοστεί αυτό το τέχνασμα για να σας πουλήσουν υπερτιμημένα πλαστικά βραχιόλια που δεν έχουν καμιά επίδραση στο σώμα σας.

Applied Kinesiology tricks with Saunders

Posted in Fraud

Είναι όντως η επιβίωση το νόημα της ζωής μας;

Aug05
2011 2 Comments Written by Alexander Alexis

«…εκεί που υπάρχει ζωή, υπάρχει και θέληση: μα όχι θέληση για ζωή…»

 — Νίτσε, Τάδε Έφη Ζαρατούστρα

 

Ως άθεοι, έχουμε συχνά ερωτηθεί, «Αν δεν υπάρχει θεός, τότε ποιο είναι το νόημα της ζωής;» Και πολλοί από μας ίσως έχουμε απαντήσει σ’ αυτό το ερώτημα ως εξής: «Το νόημα της ζωής είναι η επιβίωση».

Στο παρόν άρθρο αντιτίθεμαι σ’ αυτή την ανταπόκριση. Συγκεκριμένα, θα προσπαθήσω να αποδείξω πως το λεγόμενο «ένστικτο της επιβίωσης» δεν υπάρχει καν (ναι, καλά ακούσατε!), δεν υφίσταται, ότι πρόκειται για επινόηση και φαντασίωση των βιολόγων. Ως εκ τούτου, η επιβίωση δεν μπορεί να αποτελεί στόχο της έμβιας οργανικής ύλης.

 

Σκοπός και αποτέλεσμα

Ως αποτέλεσμα της εργασίας του, ένα εργοστάσιο βγάζει καπνό. Αυτό δε σημαίνει όμως πως ο σκοπός της ύπαρξης του εργοστασίου είναι να βγάζει καπνό: άλλο το αποτέλεσμα, κι άλλο ο σκοπός. Με τον ίδιο τρόπο, επειδή οι ενέργειες των ζώων οδηγούν επί το πλείστον, και αρκετά αποτελεσματικά, στην επιβίωση τους, βγάζουμε συχνά το συμπέρασμα πως η επιβίωση πρέπει να αποτελεί και το στόχο αυτών των ενεργειών. Πρόκειται όμως για λογικό σφάλμα, το ίδιο που έκανε κι ο Φρόιντ όταν είδε πως όλοι οι ζωντανοί οργανισμοί εν τέλει πεθαίνουν, κι έβγαλε έτσι το συμπέρασμα πως ο θάνατος είναι ο τελικός σκοπός του κάθε έμβιου όντος:

Αν το θεωρήσουμε ως μια αλήθεια που δεν γνωρίζει εξαίρεση ότι οτιδήποτε είναι ζωντανό πεθαίνει για εσωτερικούς λόγους —γίνεται και πάλι ανόργανο— τότε θα συμπεράνουμε υποχρεωτικά ότι «ο σκοπός όλης της ζωής είναι ο θάνατος.»

Το αποτέλεσμα λοιπόν δεν πρέπει να εξισωθεί με τον σκοπό. Αν το λιοντάρι κυνηγά, δεν το κάνει απαραίτητα για να επιζήσει. Το κάνει γιατί το απολαμβάνει. Τα λιοντάρια που δεν απολάμβαναν το κυνήγι είχαν (ως αποτέλεσμα της φυσικής επιλογής) εκλείψει. Τα μόνα λιοντάρια που επιβίωσαν ήταν αυτά που τύχαινε να τους αρέσει να κάνουν ακριβώς αυτό που οδηγούσε στην επιβίωση τους. Τα λιοντάρια αυτά επιβίωσαν όχι γιατί οι αξίες τους έλεγαν «θέλω να επιβιώσω», αλλά επειδή οι αξίες τους έλεγαν «θέλω να κυνηγήσω», κι οι αξίες αυτές έτυχε να συμβάλουν θετικά προς την επιβίωση τους.

Η παραπάνω παράγραφος απαντάει και στο ερώτημα: «Αν σκοπός των έμβιων όντων δεν είναι η επιβίωση, τότε πώς και είναι τόσο ικανά στο να επιβιώνουν;» Η απάντηση είναι περιεκτική, και λέγεται φυσική επιλογή. Η φύση επιλέγει (όχι βέβαια συνειδητά!) τις αξίες εκείνες που ταυτίζονται με την επιβίωση, έτσι ώστε να δίνεται τελικά η εντύπωση πως οι αξίες αυτές στοχεύουν στην επιβίωση. Ένα λιοντάρι όμως δεν σκέφτεται την επιβίωση: απλά σκέφτεται πως θέλει να φάει το συγκεκριμένο ελάφι. Κι αν η αξία του να τρώει ελάφια δεν ήταν καλή για την επιβίωση του, τότε το συγκεκριμένο λιοντάρι θα αφανιζόταν, και θα έμενε αυτό του οποίου οι αξίες ταυτίζονται με την επιβίωση, κι εμείς θα συνεχίζαμε να λέμε πως σκοπός της ζωής είναι η επιβίωση. Η πραγματικότητα όμως είναι πως ο εσωτερικός κόσμος του έμβιου όντος που πεθαίνει θα ήταν ακριβώς ο ίδιος ακόμη κι αν επιβίωνε, και το αντίστροφο. Επεξεργαστείτε για παράδειγμα την εξής εικόνα:

 

 Όταν κατά τη διάρκεια της βιομηχανικής επανάστασης στην Αγγλία τα καπνά των εργοστασίων άρχισαν να βάφουν τα δάση των κοντινών περιοχών σε χρώμα μαύρο, ο σκουρόχρωμος σκόρος ευνοήθηκε. Αυτό δε σημαίνει πως απ’ τη μια μέρα στην άλλη ο σκόρος έπαψε ξαφνικά να έχει κατάθλιψη και τον κατέλαβε παράφορος ενθουσιασμός για τη ζωή.

 

 

Και στις δύο περιπτώσεις ο «εσωτερικός κόσμος» (στο βαθμό που αυτός υπάρχει) του σκόρου είναι ολόιδιος, αυτό που διαφέρει είναι μόνο το περιβάλλον. Ο σκόρος επιμένει να κάνει ό,τι έκανε πάντοτε. Στην πρώτη περίπτωση, επειδή αυτό που έκανε πάντοτε οδηγεί στον αφανισμό του, λέγεται πως έχει αυτοκτονικές τάσεις, ενώ στη δεύτερη περίπτωση λέγεται πως τον διακατέχει το ένστικτο της επιβίωσης! Στην πραγματικότητα όμως, στην πρώτη περίπτωση απλά υπάρχει έλλειψη ταύτισης μεταξύ των αξιών του σκόρου και του κόσμου που τον περιτριγυρίζει, ενώ στη δεύτερη περίπτωση υπάρχει ταύτιση. Ως αποτέλεσμα ο δεύτερος σκόρος θα επιβιώσει, ενώ ο πρώτος θα αφανιστεί. Κι έτσι στον κόσμο γύρω μας θα βλέπουμε ζώα των οποίων οι αξίες ταυτίζονται με το περιβάλλον τους, και θα λέμε πως όλα αυτά τα ζώα κατέληξαν να έχουν τις αξίες αυτές διότι είχαν το λεγόμενο ένστικτο της επιβίωσης! Η αλήθεια είναι όμως πως απλά τα ζώα που επιβιώνουν είναι αυτά των οποίων οι αξίες τυχαίνει να συνάδουν με τον εξωτερικό κόσμο. Αυτό που έχουν από κοινού όλα τα ζώα δεν είναι το ένστικτο της επιβίωσης, αλλά η προσκόλληση στις όποιες αξίες τυχαίνει να έχουν. Όταν οι αξίες αυτές ταυτίζονται με τη ζωή τότε δίνεται η εντύπωση πως το ζώο επιδιώκει την επιβίωση, κι όταν συμβαίνει το αντίθετο τότε δίνεται η αντίθετη εντύπωση.

Θα ήταν ίσως αποδεχτό το λογικό αυτό σφάλμα αν όντως η επιβίωση συμβάδιζε πάντοτε με τις αξίες μας. Αυτό όμως δε συμβαίνει: κάποτε το ζώο επιλέγει να τερματίσει τη ζωή του. Γιατί άραγε να συμβαίνει κάτι τέτοιο, αν όντως ο σκοπός του είναι η επιβίωση! Τέτοια συμβάντα θα έπρεπε να αποτελέσουν σήμα κινδύνου για τους βιολόγους. Η πραγματικότητα είναι πως όταν οι αξίες αντιτίθενται στη ζωή, το ζώο πάντα θα επιλέγει τις αξίες του. Καθώς όμως, λόγω της φυσικής επιλογής, αυτό σπάνια συμβαίνει, σπάνια βλέπουμε τις αξίες ενός ζώου να συγκρούονται με τη ζωή.

Ό,τι μας αρέσει λοιπόν, ό,τι αποτελεί αξία για μας —το ποτό, το κυνήγι, το φαγητό, το σεξ, όλα αυτά και αμέτρητα άλλα— ομαδοποιούνται αυθαίρετα και στην ομάδα δίνεται ένα νέο όνομα: το ένστικτο της επιβίωσης. (Μα αν ζούσαμε σ’ ένα κόσμο όπου το ποτό, το κυνήγι, το φαγητό, το σεξ κτλ οδηγούσαν στην εξαφάνιση, αυτό θα σήμαινε πως πάψαμε να έχουμε ένστικτο επιβίωσης; Και τι αξία θα είχε μια τέτοια ζωή για μας;)

Είναι σα να λέμε πως το ανοσοποιητικό μας σύστημα έχει ως σκοπό του να μας κρατήσει υγιείς. Όχι: απλά τα ανοσοποιητικά συστήματα τα οποία είχαν «προτίμηση» για κάποιους συγκεκριμένους «εισβολείς» επιλέχθηκαν από την φύση, και γι’ αυτό είναι σήμερα μαζί μας.

 

Τις αξίες ή τη ζωή σου

Αν όντως η επιβίωση δεν αποτελεί στόχο, κι αν είμαστε προσκολλημένοι μόνο στις αξίες μας, τότε γιατί κάποιες φορές επιλέγουμε τη ζωή παρά τις αξίες μας; Γιατί τόσο συχνά παρατούμε κάτι που μας αρέσει (π.χ. τα γλυκά) για να εξασφαλίσουμε τη συνέχεια της ζωής μας (π.χ. επειδή είμαστε διαβητικοί);

Για τον ίδιο λόγο που η σαρανταποδαρούσα συνεχίζει να κινείται ακόμη κι όταν χάσει ένα πόδι της. Δηλαδή: για να σώσει τα άλλα τριάντα εννιά. Με άλλα λόγια, θυσιάζουμε την αξία μας όχι στο βωμό της επιβίωσης, αλλά στο βωμό των υπόλοιπων αξιών μας!

Σκεφτείτε το: Αν πραγματικά η επιβίωση ήταν ο μόνος στόχος σας, τότε δε θα σας πείραζε να ζήσετε ως κατσαρίδα, ως φυτό, ως κολοβακτηρίδιο. Οποιαδήποτε μορφή ζωής θα σας ήταν ικανοποιητική, αρκεί να ικανοποιείτο το ένστικτο της επιβίωσης.

Και πριν πείτε πως μόνο ο άνθρωπος είναι τόσο ιδιότροπος που προτιμά να πεθάνει για την ελευθερία του κτλ παρά να ζήσει σαν σκλάβος, σκεφτείτε και τα διάφορα ζώα τα οποία παθαίνουν κατάθλιψη στην αιχμαλωσία και αδυνατούν να αναπαραχθούν.

Φανταστείτε, επίσης, μια ομάδα εξερευνητών εξωγήινων που επισκέπτονται τη γη με σκοπό ν’ ανακαλύψουν αυτό που μας ωθεί. Υπάρχουν δύο επικρατούσες θεωρίες. Η μια λέει πως τα ζώα απλά έχουν κάποιες αξίες, οι οποίες όταν τυχαίνει να ταυτίζονται με την ζωή τότε οδηγούν στην επιβίωση. Η άλλη θεωρία λέει πως οι αξίες είναι δευτερεύων, πως στην πραγματικότητα ο λόγος που είμαστε τόσο καλοί στο να επιβιώνουμε είναι διότι έχουμε ως συνειδητό στόχο μας την επιβίωση. Η εξερευνητική αυτή ομάδα λοιπόν αποφασίζει να διεξάγει πείραμα με σκοπό να αποφασίσει ποια απ’ τις δυο αυτές θεωρίες είναι η σωστή. Για τους σκοπούς του πειράματος απαγάγουν διάφορα ζώα, τα οποία υποβάλλουν σε ελεγχόμενη «αντίκρουση αξιών», με άλλα λόγια τοποθετούν τα ζώα σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον στο οποίο αντιτίθενται στις αξίες τους μία-μία. Αν ισχύει η θεωρία που λέει πως ως στόχο μας έχουμε την επιβίωση, τότε όταν όλες οι αξίες του ζώου καταπατηθούν —όταν, με άλλα λόγια, το ζώο δε θα έχει κανένα απολύτως σκοπό ή λόγο για να ζήσει— αυτό θα εξακολουθεί να θέλει να ζει, έστω κι αν η ζωή εκπροσωπεύει γι’ αυτό το αντίθετο όλων των ιδανικών του. Αν, αντιθέτως, ισχύει η θεωρία που λέει πως η επιβίωση επιτυγχάνεται μόνον όταν οι αξίες του ζώου ταυτίζονται μ’ αυτά που πρέπει να κάνει το ζώο για να επιβιώσει, τότε θα δούμε πως το ζώο θα προτιμήσει τον θάνατο όταν η ζωή εναντιωθεί σε όλες του τις αξίες.

Με άλλα λόγια, αν η ζωή ήταν η κατεξοχήν αξία, τότε θα εξακολουθούσε να είχε αξία σ’ όλες της τις μορφές. Στην πράξη όμως βλέπουμε πως αυτό δε συμβαίνει. Όταν αφαιρέσουμε από τη ζωή κάθε ανθρώπινη αξία, κάθε αξία δηλ που κάνει τη ζωή πολύτιμη στα μάτια του ανθρώπου, τότε θα μείνει πολλή αξία στη ζωή: για πολλούς και διάφορους οργανισμούς η ζωή θα εξακολουθήσει να έχει αξία. Για τον άνθρωπο όμως η ζωή θα πάψει να έχει αξία, διότι αφαιρέθηκε από αυτήν κάθε ανθρώπινη αξία. Με άλλα λόγια, η ζωή είναι πολύτιμη μόνο εφόσον ταυτίζεται με τις αξίες μας, και παύει να είναι πολύτιμη μόλις συγκρουστεί με τις αξίες μας.

Όταν η αξία παίρνει πορεία αντίθετη μ’ αυτή της ζωής, δεν είναι η αξία που υποτιμάται, αλλά η ζωή. Αυτή ήταν στη βάση της κι η κριτική του Νίτσε εναντίον της χριστιανικής θρησκείας, αφού η χριστιανική θρησκεία κηρύττει αξίες τις οποίες μονάχα ο πνευματικός κόσμος μπορεί να ικανοποιήσει, κι ως αποτέλεσμα ο υλικός κόσμος ονομάζεται «κακός». Ο υλικός κόσμος αδυνατεί να ικανοποιήσει τις αξίες με τις οποίες ανατράφηκε ο χριστιανός, και γι’ αυτό ο χριστιανός βλέπει τον υλικό κόσμο ως άνευ αξίας, ειδικά όταν αντιληφθεί πως ο Θεός δεν υπάρχει. Ο χριστιανός γίνεται, τότε, σύμφωνα με τον Νίτσε, μηδενιστής, αφού γι’ αυτόν η αξία της ζωής ως έχει μηδενίζεται. Όπως δήλωσε ο Νίτσε με το γνωστό του αποφθεγματικό τρόπο:

Μηδενιστής είναι αυτός που λέει για τον πραγματικό κόσμο πως δε θα έπρεπε να υπάρχει, και για τον κόσμο που θα έπρεπε να υπάρχει πως δεν είναι πραγματικός.

Αν και δεν έχω εξαντλήσει τα επιχειρήματα υπέρ της ιδέας πως το ένστικτο της επιβίωσης δεν υπάρχει, για λόγους αναγνωσιμότητας θα σταματήσω εδώ, κι ελπίζω το παρόν άρθρο, αν δεν έπεισε, να αποτελέσει τουλάχιστο τροφή για σκέψη.

 

References

The Will to Power. Trans. Walter Kaufmann and R. J. Hollingdale. New York: Vintage Books, 1967, p. 318. (“[a] nihilist is a man who judges of the world as it is that it ought not to be, and of the world as it ought to be that it does not exist.”)

Φρειδερίκος Νίτσε. Έτσι μίλησεν ο Ζαρατούστρα. Μετάφραση Άρη Δικταίου. Αθήνα: Εκδόσεις «Δωδώνη», 1983, σελ. 168-9.

Storr, Anthony. Freud: A Very Short Introduction. Oxford: Oxford University Press, 2001, p. 66. (“If we are to take it as a truth that knows no exception  that everything living dies for internal reasons—becomes inorganic once again—then we shall be compelled to say that ‘the aim of all life is death’.”)

Posted in Uncategorized - Tagged , ,

ΤΟ ΣΥΜΠΑΝ ΔΕΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟ: ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΤΟΥ ΣΥΜΠΑΝΤΟΣ, ΜΕΓΑΛΗ ΕΚΡΗΞΗ, ΤΕΛΕΟΛΟΓΙΚΑ ΣΦΑΛΜΑΤΑ ΚΑΙ Η ΑΠΟΤΥΧΗΜΕΝΗ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ ΚΟΣΜΟΘΕΩΡΗΣΗ.

Jul26
2011 Leave a Comment Written by IOULIA

Η θρησκεία διδάσκει μιαν «αρχή» πίσω από όλα τα φαινόμενα, αυτό το «κάτι» που δημιούργησε όλα αυτά που βλέπουμε. Άλλωστε, όλα τα φυσικά φαινόμενα έχουν ένα αίτιο. Δεν μπορεί από το «τίποτα» να υπάρξει κάτι, από το απόλυτο Μηδέν. Αυτή η ιδέα είναι απόλυτα λογική και συνυφασμένη με τον τρόπο που δομήθηκε και λειτουργά ο εγκέφαλός μας. Να αναζητά αιτίες πίσω από κάθε αποτέλεσμα. Ο εγκέφαλός μας,μέσα από εκατομμύρια χρόνια εξέλιξης μέσω των πιέσεων του περιβάλλοντος, ήταν σημαντικό για την επιβίωση του σε κάποια φάση να προσπαθεί να εξηγεί όλα όσα συμβαίνουν τελεολογικά, δηλαδή ότι όλα έχουν ένα σκοπό, συμβαίνουν για κάποιο λόγο και κάποια αιτία. Για παράδειγμα, σε μικρά παιδιά δημοτικού παρατηρήθηκε σε έρευνες ότι απέδιδαν ιδιότητες και σκοπούς σε άψυχα αντικείμενα όπως, για παράδειγμα, όταν ρωτήθηκαν γιατί υπάρχουν βουνά, η απάντηση που έδωσαν ήταν «για να κυλάνε οι πέτρες επάνω» και άλλες παρόμοιες απαντήσεις. Αυτός ο τελεολογικός τρόπος σκέψης μας βοήθησε να επιβιώσουμε όταν μας κυνηγούσαν τα λιοντάρια στις σαβάνες.

Έπισης ηταν σημαντικό να σκεφτόμαστε ανθρωποκεντρικά και ανθρωπομορφικά και να προβάλλουμε τις ανθρώπινες ιδιότητες και χαρακτηριστικά ως χαρακτηριστικά και ιδιότητες της φύσης. Ο ανθρωποκεντρικός και ανθρωπομορφικός τρόπος σκέψης μας αναγκάζει να νομίζουμε ότι ο ήλιος δημιουργήθηκε από το θεό για να ζεσταίνει τον πλανήτη για να ζούμε εμείς, ότι τα άστρα είναι εκεί για να μας φωτίζουν και άλλα πολλά. Όμως, το γεγονός για παράδειγμα, ότι ο ήλιος φωτίζει την γη, δεν σημαίνει ότι είναι αυτόματα και ο Σκοπός του. Είναι απλά η Λειτουργικότητα του και απλά μια ιδιότητα του που εξελίχθηκε από άλλα προηγούμενα γεγονότα σε μια πορεία 14 δισεκατομμυρίων ετών. Αν αύριο γίνει μια καταστροφή και το ανθρώπινο είδος εξαλειφθεί, ο ήλιος πάλι θα είναι εκεί, να κάνει ότι κάνει, είτε υπάρχουμε εμείς, είτε όχι. Άρα, το να σκεφτόμαστε ανθρωποκεντρικά για τον ήλιο είναι λάθος. Το ίδιο και για το Σύμπαν. Σ’αυτό το ανθρωποκεντρικό λανθασμένο σκεπτικό στηρίζεται και η Χριστινική Θρησκεία: Ο άνθρωπος, το αγαπημένο δημιούργημα του θεού και ο σκοπός της όλης δημιουργίας. Αυτός ο τρόπος σκέψης επεκτείνεται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής μας και πολλές φορές ακόμη και από το χάος ο εγκέφαλος μας έχει την ικανότητα να δημιουργεί διάφορα ‘πρότυπα’ και λογικές συνδέσεις, ακόμη και εκεί που δεν υπάρχουν. Ο εγκέφαλος προσπαθεί συνεχώς να καλύπτει «κενά» και να δημιουργεί νόημα ακόμη και από τα ποιό ασαφή και ανεπαρκή στοιχεία (patternicity).

Έτσι , στην ερώτηση, γιατί υπάρχει το Σύμπαν, ή ποιος ο σκοπός να υπάρχει, πολλοί άνθρωποι αναπόφευκτα θα καταλήξουν σε αυτό το «κάτι» που είναι ο θεός , ο Δημιουργός, το αίτιο. Επιστημονικά μιλώντας όμως, η τελεολογική σκέψη ισχύει για τον μακρόκοσμο και για τις ανθρώπινες σχέσεις. Σε ερωτήσεις τύπου «Ποιος έκανε το Σύμπαν» δεν ισχύει το ίδιο σκεπτικό.
Στην περίπτωση της «αρχής» του Σύμπαντος, το σημερινό επιστημονικό γεγονός της «Μεγάλης Έκρηξης», βόλεψε αρκετούς θεολόγούς, καθώς έτρεξαν ενθουσιασμένοι να ανακοινώσουν ότι ένας θεός, από την απειρότητα που βρισκόταν, ξαφνικά κούνησε το δαχτυλάκι του και έκανε μια έκρηξη, θέτοντας τους φυσικούς νόμους σε εφαρμογή. Πέφτουν όμως σε τελεολογικό και λογικό σφάλμα.

Η κοσμολογία σήμερα σχεδόν εκατό χρόνια μετά την θεωρία της Μεγάλης Έκρηξης δεν θεωρεί αυτό το γεγονός σαν μια «αρχή» όπου μπορεί ο κάθε απελπισμένος να λύσει το Μυστήριο της Γένεσης του Σύμπαντος με ένα άλλο Μυστήριο που ονομάζεται θεός και να πέσει στην παγίδα της τελεολογικής σκέψης, αλλά ένα αποτέλεσμα προηγούμενων «κβαντικών» καταστάσεων στα οποία υπόκειται ο χωροχρόνος, και που σήμερα παρατηρούνται και ερευνούνται μέσα από την μελέτη του κβαντικού μικρόκοσμου και της κβαντικής Φυσικής. Στον μικρόκοσμο, οι ιδιότητες του μακρόκοσμου, της Νευτώνειας Φυσικής καταρρέουν και η τελεολογική σκέψη σχέσεων αιτίας-αποτελέσματος σταματά. Η κβαντική φυσική μας έχει αποκαλύψει σχετικά πολύ πρόσφατα ότι δεν υπάρχει οποιοδήποτε φαινόμενο σε κατάσταση «μηδενική» άρα η έννοια «τίποτα» δεν υπάρχει στην Φυσική. Το λεγόμενο ‘κενό ή ΄τίποτα΄ στην πραγματικότητα αποτελείται απο ψευδοσωματίδια τα οποία γεννιούνται και πεθαίνουν συνεχώς και υπάρχουν στιγμιαία, δημιουργώντας διακυμάνσεις στο ‘κενό’ και ενέργεια που με βάση την αρχή της Απροσδιοριστίας δεν μπορεί να γίνει ακριβώς μηδέν αλλά θα κυμαίνεται γύρω από μια τιμή. Αυτό έχει επαληθευτεί και πειραματικά μώλις τον περασμένο μήνα όπου επιστήμονες έχουν καταφέρει μέσω κινητού καθρπέπτη σε μια εντυπωσιακή παραλλαγή του πειράματος του φαινομένου Casimir να απαθανατίσουν φωτόνια να ξεπηδούν από το απόλυτο κενό μιας και προηγούμενες θεωρητικές μελέτες προέβλεπαν ότι το φαινόμενο Casimir μπορεί να γίνει αντιληπτό αρκεί ο καθρέφτης να κινείται με μεγάλη ταχύτητα, συγκρίσιμη με την ταχύτητα του φωτός (ταχύτητα κενού).

Το ζήτημα λοιπόν είναι ότι η έννοια «τίποτα» υπάρχει μόνο στην καθομιλουμένη, στον τρόπο που αντιλαμβάνεται το φυσικό κόσμο ο εγκέφαλος, όχι στην Επιστήμη. Έτσι εφ’όσον υπάρχει πάντα κάποιας μορφής ενέργεια που ταλαντεύεται στο κενό και η ύλη κυριολεκτικά ξεπηδάει από το κβαντικό ‘τίποτα΄ ένα Big Bang και ένα Σύμπαν μπορεί να είναι ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα αυτής της ιδιότητας του κενού και σε αυτό στηρίζονται σήμερα οι θεωρίες των επιστημόνων για το τι οδήγησε στο δικό μας Big Bang. Αν οι ίδιοι οι φυσικοί νόμοι εξ ορισμού περιλαμβάνουν και ένα Σύμπαν ή ένα πολυσύπμαν καλύτερα, τότε δεν υπάρχει πλέον λόγος να χρησιμοποιούμε καν τη λέξη ‘δημιουργία’. Έτσι οι οποιοιδήποτε ισχυριμοί ενός κόσμου δημιουργημένου «εκ του μηδενός», ιδίως από κάποιο (ανθρωπομορφικό-ανθρωποκεντρικό) βιβλικό θεό δεν μπορεί να υφίσταται. Η θρησκεία με τα σημερινά δεδομένα δεν χρειάζεται πλέον να δώσει κάποια απάντηση. Απλά υπόκειται σε τελεολογικό σφάλμα σκέψης προσπαθώντας να ερμηνεύσει τελεολογικά και ανθρωποκεντρικά κάτι το οποιό δεν υπόκειται σε τελεολογική ερμηνεία (το Σύμπαν). Απλά λύνει το πρόβλημα με το να δημιουργεί ένα άλλο πρόβλημα, ενός δημιουργού (που όμως δεν έχει δημιουργό!), κάτι που δεν χρειάζεται, εφ΄ όσον το Σύμπαν μας φαίνεται ότι είναι ένα αναπόφευκτο αποτέλεσμα των ίδιων των φυσικών του νόμων.

Βαρνάβας Σαββίδης,
Μεταπτυχιακό στην Νευροψυχολογία.

Posted in Religion, Science

Τυφλή Θρησκευτική Πίστη και Αφέλεια

Jul26
2011 Leave a Comment Written by IOULIA

Σε κάποια φάση ο πρωτόγονος άνθρωπος γνώρισε το θάνατο. Σαν μηχανισμό άμυνας γέννησε την θρησκεία η οποία του πρόσφερε ένα ελκυστικό πακέτο προσφορών. Σαν κι αυτά που βλέπουμε στις διαφημίσεις τύπου « γίνε τώρα μέλος για να κερδίσεις το δώρο μας». Το δώρο στην προκειμένη περίπτωση είναι η αθανασία. Σκεφτείτε το μόνο. Γίνεται μια ανταλλαγή αναγκών όπως σε κάθε σχέση μάρκετινγκ μεταξύ εμάς και ανώτερων μεταφυσικών όντων. Τι σημαίνει όμως αθανασία; Αν το σκεφτείτε λιγάκι, δεν διαφέρει από μια εξιδανικευμένη κοινωνία στην οποία λειτουργούν όλα όσα στερούμαστε ή έχουμε σε ανεπάρκεια τώρα. Μια κατάσταση που διαφέρει εντελώς από την σημερινή. Με άλλα λόγια μια προέκταση του ψυχισμού μας και μια έκφραση της αφέλειας μας και της άρνησης μας να αποδεχτούμε το αναπόφευκτο. Το βασικό στήριγμα μιας θρησκείας είναι η επένδυση που κάνει στην ιδέα μιας ζωής μετά την ύλη. Χωρίς αυτή την γοητευτική υπόσχεση δεν μπορεί να λειτουργήσει πλέον. Χάνει την υπόσταση της.

Η θρησκεία στηρίζεται καθαρά στην τυφλή πίστη. Ο ανθρώπινος εγκέφαλος κάνει υποθέσεις συνεχώς με βάση ανεπαρκή στοιχεία. Είναι ένα φυσικό φαινόμενο. Οι πρόγονοι μας έπρεπε να στηριχτούν κάποτε σε αυτό. Την πίστη. Όταν άκουγαν ένα ουρλιαχτό ζώου δεν μπορούσαν να περιμένουν για επαρκή στοιχεία , δηλαδή να περιμένουν να επιβεβαιώσουν αν πράγματι πρόκειται για μια επικίνδυνη τίγρη ή για κάτι άλλο που τελικά δεν είναι απειλητικό. Αν περίμεναν για να επιβεβαιώσουν και δεν στηρίζονταν στην τυφλή πίστη θα γίνονταν τροφή για τα άγρια θηρία.

Με αφορμή ένα άρθρο που διάβασα στο «Άνω θρώσκω», με ένα θρησκευόμενο να προσπαθεί να κερδίσει μπόνους για τον παράδεισο, σαν φτηνός πλασιέ, σαν καλοστημένη μαριονέτα, τσιράκι του θεού, που απλά παπαγαλίζει πρωτόγονες ιδέες χωρίς επιστημονική βάση και κριτική σκέψη, μήπως και τον αγαπήσει εγωιστικά ο Ουρανός. «Διάβασε τις Γραφές για να δεις το Φως» λέει, και άλλα πολλά. Αυτό που δεν ερεύνησαν οι ίδιοι όμως είναι τις ρίζες της θρησκείας, την ιστορία της, και πως αναπτύσσεται με βάση την ανθρώπινη ψυχολογία. Δεν μελέτησαν επίσης την ιστορικότητα, την εγκυρότητα και τα προβλήματα των Γραφών, και τις άπειρες επιστημονικές και ιστορικές αντιφάσεις τους, που οδήγησαν σε χιλιάδες αιρέσεις, σχίσματα και σε διχασμένους θεολογικούς κύκλους, αλλά και σε μια επιστημονική κοινότητα να γελάει με το μέγεθος της γελοιότητας τους. Αναρωτιέμαι πως απαντούν όλοι αυτοί στην επιστήμη.

Στηρίζονται στην αφέλεια και στην προστασία της ταυτότητας τους, που τους παρέχει αυτό το δεκανίκι που ονομάζεται θρησκεία, που τους βοηθάει να κινούνται σαν ανάπηροι σε αναπηρικό καροτσάκι, που δεν μπορούν να δουν πέρα απ’ αυτό, που καθορίζεται όλη η ζωή τους από το αν υπάρχει ένας φανταστικός τύπος στα σύννεφα, και δεν μπορούν σαν ώριμα κι αυτόνομα άτομα να πάρουν απόφαση χωρίς την παρέμβαση κάποιου ουράνιου μπαμπούλα. Που παρακαλάνε σαν ξεφτιλισμένοι , χωρίς αυτοσεβασμό και αξιοπρέπεια, για χάρες από μη-ανθρώπινα όντα, χωρίς να κατανοούν ότι με τέτοια ανέντιμη στάση προσβάλλουν οι ίδιοι την ίδια την πίστη τους, τον θεό τους, και τους εαυτούς τους. Περιμένουν σαν απελπισμένοι απαντήσεις από βιβλία πανάρχαια που γράφτηκαν από αμόρφωτους ερημίτες καμηλάρηδες της Μεσοποταμίας για να μπορούν να ζήσουν, επειδή οι ίδιοι έχουν έλλειψη αυτοσεβασμού, φαντασίας, αυτονομίας, και θέλησης για να δημιουργήσουν οι ίδιοι κάτι από μόνοι τους ή για να πάρουν οι ίδιοι το βάρος των ευθυνών τους. «Αφήστε τα όλα στο θεό, αυτός ξέρει καλύτερα, έχει γράψει και βιβλίο». Αναρωτιέμαι εγώ ποιό «Φως» έχουν καταφέρει να δουν όλοι αυτοί εκτός από ένα εγωκεντρικό , καταθλιπτικό αγώνα, για να ικανοποιήσουν κάποιον που δεν έχει τι να κάνει από το να ασχολείται όλη μέρα με τις ασήμαντες πράξεις τους. Τόσο σημαντικοί πιστεύετε ότι είστε; Μια αιώνια απάρνηση της ίδιας της ζωής και της ομορφιάς της φύσης, με την καταφυγή σε έγκλειστους, μίζερους, σκοτεινούς χώρους, σε μια ματαιόδοξη προσπάθεια να ζήσουν αιώνια και ευτυχισμένα σαν μικρά χαζοχαρούμενα παιδάκια σε ένα χαρούμενο φανταστικό κόσμο.

Θα ήταν ποιό τίμιο και έντιμο, αντί να προσπαθούν να προωθήσουν φανταστικές ιδέες χωρίς στοιχεία, σε προεκτάσεις της πρακτικής καθημερινότητάς μας, να παραδεχτούν ότι δεν διαθέτουν τίποτε παραπάνω από τυφλή πίστη και να σταματήσουν να παρεμβάλλουν και να αλλοιώνουν το έργο της επιστήμης,μια πράξη που οδήγησε στην έλλειψη επιστημονικής προόδου για περίπου 1800 χρόνια, και που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα, επειδή απλά ορισμένοι, δεν μπορούν να ωριμάσουν και να χωνέψουν επιτέλους ,ότι το μόνο μέσω στήριξης των ιδεών τους και της ταυτότητας τους, είναι μια πρωτόγονη τυφλή πίστη από φόβο.

Βαρνάβας Σαββίδης

Posted in Religion

Το δόγμα της ελεύθερης θέλησης και η σχέση του με τη χριστιανική θρησκεία

Jul26
2011 Leave a Comment Written by Alexander Alexis

«Έχω παρατηρήσει ότι ακόμη και οι άνθρωποι που ισχυρίζονται ότι τα πάντα είναι προκαθορισμένα, και ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να τα αλλάξουμε, κοιτάζουν πριν διασχίσουν το δρόμο.»

Το πιο πάνω απόφθεγμα ανήκει στον γνωστό θεωρητικό φυσικό Steven Hawking, και χρησιμοποιείται συχνά από τους υποστηρικτές του δόγματος της ελεύθερης θέλησης (ή, όπως αποκαλείται αλλιώς, ελεύθερης βούλησης).

Αρχικά όμως, πριν επιχειρήσω να απαντήσω στο επιχείρημα έτσι όπως παρουσιάστηκε συνοπτικά από τον Hawking, θα ήθελα να απαντήσω στο ερώτημα που ίσως απασχολεί κάποιους αναγνώστες: Τι είναι η ελεύθερη θέληση;

Βραχυλογώντας μεν, ακριβολογώντας δε, το να πιστεύει κανείς στην ελεύθερη θέληση σημαίνει ουσιαστικά το να πιστεύει πως, σε οποιαδήποτε στιγμή του παρελθόντος στην οποία έπρεπε να λάβει μια απόφαση, θα μπορούσε να κάνει αλλιώς. Θα μπορούσε, δηλαδή, να πάρει άλλη απόφαση, κι ως αποτέλεσμα να πράξει διαφορετικά. Σήμερα το πρωί, για παράδειγμα, αποφάσισα να μη φάω πρόγευμα. Αν πίστευα στην ελεύθερη θέληση, θα πίστευα πως θα μπορούσα να είχα κάνει κι αλλιώς, θα μπορούσα να λάβω διαφορετική απόφαση, κι έτσι να έπαιρνα κάποιο πρόγευμα.

Δεν πιστεύω όμως πως θα μπορούσα να είχα κάνει αλλιώς, διότι πιστεύω στο αντίθετο της ελεύθερης θέλησης, που είναι η αιτιοκρατία. Αυτή η υλιστική κυρίως αντίληψη δηλώνει βασικά (και πάλι βραχυλογώντας) πως κάθε δεδομένο αποτέλεσμα (συμπεριλαμβανομένου των πράξεων και των αποφάσεων μας) είναι απόρροια περασμένων αιτιών, γι’ αυτό άλλωστε και κάποτε ονομάζεται ως το δόγμα της αιτίας και του αποτελέσματος, το κατεξοχήν δηλαδή επιστημονικό δόγμα.

Λέω κατεξοχήν, διότι δεν δύναται επιστήμη δίχως την προϋπόθεση πως κάθε αποτέλεσμα πρέπει να έχει και κάποια αιτία. Ο ψυχίατρος για παράδειγμα, όταν προσπαθεί να κατανοήσει τους λόγους που οδήγησαν σε μια ψυχική πάθηση, προσπαθεί να κάνει ακριβώς αυτό: να βρει τους λόγους, τις αιτίες. Χωρίς αυτά, η επιστήμη της ψυχιατρικής απλά δε θα υπήρχε, κι ούτε και καμία άλλη επιστήμη.

Η αιτιοκρατία είναι πραγματικά η βάση και η προϋπόθεση της κάθε επιστήμης, διότι χωρίς την αιτιοκρατία το μόνο που υπάρχει είναι το χάος, και το χάος όχι μόνο δε μπορεί να μελετηθεί, δεν μπορεί καν να συλληφθεί.

Αυτοί που πιστεύουν στην αιτιοκρατία λοιπόν, θα πουν πως σε καμία περίπτωση δε θα μπορούσαμε να λάβουμε μια διαφορετική απόφαση: πως ο λόγος που πήραμε τη δεδομένη απόφαση στη δεδομένη στιγμή ήταν ένας συνδυασμός πολλών παραγόντων, ανάμεσά τους η ανατροφή μας, το περιβάλλον μας, το DNA μας, και πως αυτοί οι παράγοντες (συνολικά) εξαντλούν το αποτέλεσμα. Με άλλα λόγια, όταν οι αιτίες κατανοηθούν πλήρως, δε μένει κάτι «επιπλέον», δε μένει κάτι ανεξήγητο: η απόφαση που πήραμε μπορεί να εξηγηθεί επιστημονικά και εξολοκλήρου, χωρίς να χρειάζεται οποιαδήποτε μεταφυσική εξήγηση ως συμπλήρωμα.

Όσες φορές κι αν ταξιδέψουμε πίσω στο χρόνο (λέει ο υποστηρικτής της αιτιοκρατίας) το κάθε σωματίδιο θα βρίσκεται στη θέση που βρισκόταν και την πρώτη φορά, κι έτσι είναι αδύνατον να παρθεί μια διαφορετική απόφαση, διότι ο κάθε εγκέφαλος βρίσκεται στο έλεος αυτών των σωματιδίων, και δεν μπορεί σε καμία περίπτωση να αναιρέσει τη δράση τους.

Σε αυτό το σημείο ο υποστηρικτής της ελεύθερης θέλησης θα αναφερθεί στις σύγχρονες ανακαλύψεις της κβαντικής φυσικής. Ο Michio Kaku, για παράδειγμα, κι αυτός φυσικός, ανάρτησε βίντεο στο οποίο δηλώνει πως η σύγχρονη φυσική έχει λύσει τελεσίδικα το πρόβλημα της ελεύθερης θέλησης, το οποίο απασχολούσε φιλόσοφους εδώ και χιλιετηρίδες. Στο βίντεο αυτό (το οποίο μπορείτε να επισκεφτείτε στη διεύθυνση http://bigthink.com/michio​kaku#!video_idea_id=37862 ) ο Michio Kaku δηλώνει πως η αρχή του Χάιζενμπεργκ, γνωστή και ως αρχή της απροσδιοριστίας, θέτει τέρμα στην αντιπαράθεση μεταξύ των υποστηρικτών της ελεύθερης θέλησης και των αντιπάλων τους, διότι αποδεικνύει πως στο υποατομικό επίπεδο υπάρχει το απροσδιόριστο στοιχείο: η θέση του ηλεκτρονίου, συγκεκριμένα, δεν μπορεί ποτέ να καθοριστεί με απόλυτη ακρίβεια, κι έτσι ούτε οι αποφάσεις ενός ατόμου στο μέλλον μπορούν να προβλεφθούν με βάση το παρελθόν του.

Η απροσδιοριστία, όμως, δεν αποδεικνύει πως υπάρχει ελεύθερη θέληση: αποδεικνύει απλά πως υπάρχει τυχαιότητα, και δε χρειάζεται να είναι κανείς ούτε φιλόσοφος, ούτε φυσικός, ούτε καν φιλόλογος για να το καταλάβει: το μόνο που χρειάζεται είναι μια βασική κατανόηση των όρων που χρησιμοποιούνται. Για να αποδειχθούν αυτά που δηλώνει ο Michio Kaku, θα πρέπει πρώτα να εξισωθεί η έννοια της τυχαιότητας με την έννοια της ελεύθερης θέλησης. Ο υποστηρικτής της ελεύθερης θέλησης όμως δε λέει πως οι αποφάσεις του «καθορίζονται» τυχαία: λέει πως οι αποφάσεις του καθορίζονται απ’ τον εαυτό του και μόνο, και πως θα μπορούσε σε κάθε δεδομένη στιγμή, χωρίς να έχει αλλάξει τίποτα απολύτως στο σύμπαν, να έπαιρνε διαφορετική απόφαση απ’ αυτήν που πήρε.

Υπάρχει βέβαια κι ένα άλλο βασικό πρόβλημα που πλήττει τις δηλώσεις του Michio Kaku. Ένα απ’ τα πράγματα που αγνοεί ο Kaku είναι η διαφορά μεταξύ του μικρόκοσμου και του μακρόκοσμου. Αν εμείς οι ίδιοι ήμασταν ηλεκτρόνια, τότε το πού θα βρισκόμασταν ανά πάσα στιγμή θα ήταν όντως απροσδιόριστο. Όμως στον μακρόκοσμο στον οποίο ζούμε, η αιτιοκρατία έχει την ηγεμονία. Ο λόγος είναι διότι, στατιστικά μιλώντας, το σύμπαν είναι απόλυτα προβλέψιμο. Οι μικρές απροσδιοριστίες του μικρόκοσμου παύουν να έχουν σημασία καθώς απομακρύνουμε το βλέμμα και εισερχόμαστε στον μακρόκοσμο. Φανταστείτε για παράδειγμα πως ένας πολιτικός επιστήμονας προσπαθεί να προβλέψει τις αποφάσεις των ψηφοφόρων, οι οποίοι, χάρην παραδείγματος, ψηφίζουν το Α αν είναι λευκοί, και το Β αν είναι έγχρωμοι. Καθώς όμως οι έγχρωμοι αποτελούν την μειοψηφία, η ψήφος τους ουσιαστικά παύει να έχει σημασία.

Με άλλα λόγια, αν όντως ο υποατομικός κόσμος μπορούσε να επηρεάσει απτά τον μακρόκοσμο στον οποίο ζούμε, και να κάνει τις αποφάσεις μας έρμαια της τυχαιότητας, τότε θα επηρέαζε και τη δουλειά των πολιτικών μηχανικών με τον ίδιο τρόπο, και τα κτίρια τα οποία ανεγείρονται θα έπεφταν χωρίς προσδιορίσιμη αιτία, η καρέκλα στην οποία κάθομαι καθώς γράφω θα μπορούσε να εξαφανιστεί δίχως λόγο, και οι διάφορες δυσλειτουργίες των Windows δε θα αποτελούσαν πια φταίξιμο της Microsoft.

Αν όμως ο υποατομικός κόσμος δεν υπάγεται στους νόμους της αιτιοκρατίας, κι αν η κβαντική φυσική είναι επιστήμη, μήπως αυτό σημαίνει πως η αιτιοκρατία δεν είναι στ’ αλήθεια προϋπόθεση της επιστήμης;

Κατά πρώτο λόγο, μπορώ να αναθεωρήσω την απόλυτη δήλωση μου, και να πω απλά πως κάθε επιστήμη του μακρόκοσμου (όπως η πολεοδομική κι η ψυχιατρική) έχει όντως ως προϋπόθεση της την αιτιοκρατία. Κατά δεύτερο λόγο, θα μπορούσα να επιμείνω, και να πω πως και στην περίπτωση της κβαντικής φυσικής, το απροσδιόριστο μπορεί μεν να αναγνωριστεί ως τέτοιο, δεν μπορεί όμως να μελετηθεί έπειτα αφού έχει αναγνωριστεί, αφού αυτό θα ερχόταν σε αντίφαση με την προαναφερθείσα αναγνώριση: αν όντως δεν μπορούμε να γνωρίσουμε τι θέση θα πάρει τελικά το ηλεκτρόνιο, τότε δεν μπορούμε να εξερευνήσουμε τις αιτίες που το οδήγησαν στην τελική του θέση.

Η αιτιοκρατία λοιπόν εξακολουθεί, τουλάχιστο στον μακρόκοσμο, να αποτελεί προϋπόθεση της επιστήμης. Αν όντως είναι έτσι, τότε η ελεύθερη θέληση θα πρέπει να είναι ουσιαστικά αντιεπιστημονική. Πραγματικά, δε θα ξαφνιάσει κανέναν το γεγονός πως η ελεύθερη θέληση και η χριστιανική θρησκεία πάνε χέρι-χέρι, καθώς η θεοδικία είναι αδύνατη χωρίς την ελεύθερη θέληση. Γι’ αυτό κι οι περισσότεροι υποστηρικτές της ελεύθερης θέλησης είναι θεολόγοι και χριστιανοί, αφού χωρίς την ελεύθερη θέληση ο Θεός δε θα μπορεί να μας δικάσει και να μας κρίνει. Χωρίς την ελεύθερη θέληση είμαστε απλά μια σωρεία από ένστικτα και χημικά στον εγκέφαλο, ενώ η ελεύθερη θέληση απαιτεί ψυχές  ελεύθερες που δεν δεσμεύονται από τη φύση, που δεν υπάγονται στους κανόνες της! Αυτό που απαιτεί ο χριστιανός είναι ουσιαστικά μια απόφαση δίχως αιτία, μια θέληση πραγματικά ελεύθερη, αποκομμένη από την αλυσίδα της αιτίας και του αποτελέσματος: αυτό που στη θεολογία ονομάστηκε causa sui (αιτία του εαυτού του στα λατινικά), ή, αντιθέτως, το δίχως-αιτία. Ο Θεός, για παράδειγμα, λέγεται κάποτε πως δημιούργησε τον εαυτό του (causa sui), και άλλοτε πως η δημιουργία του ήταν αναίτια (δίχως-αιτία). Όταν ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωση του, του έδωσε και την ελεύθερη θέληση, η οποία είναι το ανθρώπινο αντίστοιχο αυτής της ικανότητας να προσδιορίζουμε τον εαυτό μας ανεξάρτητα απ’ το σύμπαν που μας περιτριγυρίζει.

Όπως έχει ήδη λεχθεί όμως, η επιστήμη δεν αφήνει χώρο για την ελεύθερη θέληση. Αν έχει δίκιο ο Michio Kaku, τότε υπάρχει τυχαιότητα σε κάποιο βαθμό. Αν έχει δίκαιο ο Αϊνστάιν (που αντιτάθηκε στην αρχή της απροσδιοριστίας) τότε ισχύει η αιτιοκρατία. Σε καμία απ’ τις δύο περιπτώσεις όμως δεν υπάρχει ελεύθερη θέληση. Κι αφού οι δυο αυτές περιπτώσεις εξαντλούν τις διαθέσιμες επιστημονικές θεωρίες, αυτό σημαίνει πως δεν υπάρχει επί του παρόντος επιστημονική θεωρία που να επιτρέπει την ελεύθερη θέληση.

Δεδομένου όλων αυτών λοιπόν, τι ελευθερία μας μένει; Όταν λέμε πως δεν υπάρχει ελεύθερη θέληση, μήπως εννοούμε πως δεν είμαστε ελεύθεροι; Τουναντίον: το να ισχύει η αιτιοκρατία δε σημαίνει πως μπορούμε να επηρεαστούμε μόνο απ’ την ανατροφή και το DNA μας και την παράδοση μας και την κουλτούρα μας και το τι μας είπαν οι φίλοι κι οι συγγενείς μας. Η αιτιοκρατία μας επιτρέπει να επηρεαστούμε από τη λογική, από τη μελέτη, από το επιστημονικό πείραμα, από τη μελετημένη γνώμη. Ο άθεος είναι το ίδιο «καθορισμένος» στις αποφάσεις του όσο και ο χριστιανός. Η διαφορά έγκειται στο ότι του άθεου οι αποφάσεις του καθορίζονται, όπως αναφέρθηκε, από τη λογική, την επιστήμη, την απόδειξη, τη σύγκριση μεταξύ διαφόρων απόψεων και θεσμών, ενώ του χριστιανού καθορίζεται από το δόγμα. Όπως είπε ο Σοπενχάουερ, υπάρχουν δύο έννοιες της ελευθερίας: το ένα είναι η ελεύθερη θέληση, κι αυτό κανείς δεν μπορεί να το έχει, και το άλλο είναι ελευθερία απ’ τα φυσικά δεσμά ή και απ’ τα νοητικά δεσμά. Ένας άνθρωπος που βρίσκεται στη φυλακή δεν είναι ελεύθερος με αυτή τη δεύτερη έννοια, ούτε κι ένας άνθρωπος που διακατέχεται από θρησκοληψία. Γι’ αυτό το λόγο ο άθεος μπορεί να ονομαστεί ελευθερόφρων, αφού τουλάχιστο κατέχει ένα απ’ τα δύο είδη ελευθερίας, ενώ ο χριστιανός δεν κατέχει κανένα.

Όσον αφορά τη δήλωση με την οποία ξεκίνησε το άρθρο αυτό, δεν γνωρίζω εάν με αυτήν ο Hawking υποστήριζε το δόγμα της ελεύθερης θέλησης, ή αν μιλούσε για τη λεγόμενη μοίρα. Αν μιλούσε για τη μοίρα, δηλαδή για την ιδέα πως τα πράγματα είναι προκαθορισμένα κι ό,τι κι αν κάνουμε δεν μπορούμε να τα αλλάξουμε, τότε η δήλωση του είναι εύστοχη. Αν όμως μιλούσε για την αιτιοκρατία, τότε η δήλωση του είναι λανθασμένη. Πρώτον, είναι λανθασμένη διότι αν ίσχυε και στις δύο περιπτώσεις, τότε δε θα υπήρχε διαφορά μεταξύ της μοίρας και της αιτιοκρατίας! Δεύτερο, είναι λανθασμένη διότι οι αποφάσεις μας είναι κομμάτι της αιτιοκρατίας, ενώ στην περίπτωση της μοίρας αυτό δεν ισχύει. Για να δείτε τη διαφορά, σκεφτείτε πως στην περίπτωση της μοίρας, αν είσαι καταδικασμένος να μη φας πρόγευμα, τότε ό,τι και να κάνεις δε θα καταφέρεις να το φας. Αν για παράδειγμα αποφασίσεις να πάρεις πρόγευμα τότε ίσως σε πάρει κάποιος τηλέφωνο και σε κάνει να το ξεχάσεις, ή ίσως πάρει φωτιά η κουζίνα: πολλά και διάφορα θα γίνουν για να σε εμποδίσουν να κάνεις αυτό που δεν είναι γραμμένο στη μοίρα σου. Στην περίπτωση όμως της αιτιοκρατίας, αν αποφασίσεις να φας πρόγευμα θα το κάνεις, κι αν αποφασίσεις πως προτιμάς να μη φας τότε δε θα φας. Όποια κι αν είναι όμως η απόφαση σου, έχει ήδη καθοριστεί από το σύνολο των ερεθισμάτων που δέχτηκες κατά τη διάρκεια της ζωής σου, από το πιο μικρό ως το πιο μεγάλο, από το συνειδητό έως το ασυνείδητο, από το ενστικτώδες μέχρι το λογικό, από το εξωγενές μέχρι το ενδογενές. Δεν ισχύει λοιπόν ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να αλλάξουμε τον κόσμο: μπορούμε, και το κάνουμε ασταμάτητα, με την κάθε εκπνοή και εισπνοή μας που σπρώχνει και σύρει αόρατα σωματίδια. Μπορούμε να αλλάξουμε τον κόσμο, και μπορούμε να λάβουμε αποφάσεις. Πρέπει να καταλάβουμε όμως πως οι αποφάσεις μας είναι κομμάτι αυτού του υλικού κόσμου, κι όχι κάτι ξέχωρο και άυλο, και ως εκ τούτου υπάγονται στο νόμο της αιτίας και του αποτελέσματος όπως και καθετί άλλο.

Posted in Religion, Science - Tagged , ,
← Older Entries

σχετικά με εμάς

Ο όμιλος μας δημιουργήθηκε για να δώσει μια ευκαιρία για συζήτηση και γόνιμη αντιπαράθεση σε ανθρώπους που αναζητούν απαντήσεις και αγωνίζονται να διαμορφώσουν τις απόψεις τους για τη ζωή και τη θρησκεία κάτω από το πρίσμα της λογικής και της διαθέσιμης γνώσης, και ανεξάρτητα από τις παραδόσεις, τις αυθεντίες ή τις κατεστημένες αντιλήψεις. Σκοπός μας είναι η εποικοδομητική παρακολούθηση και συζήτηση των επιστημονικών εξελίξεων σε συνδυασμό με το σχηματισμό και τη χρήση κριτικής σκέψης, ούτως ώστε να καταφέρουμε να συμβάλουμε ως άτομα αλλά και ως ομάδα στην καλυτέρευση του επιπέδου ζωής στο νησί μας, μακριά από παρωχημένες πολιτικές, κοινωνικές και θρησκευτικές αντιλήψεις. Οραματιζόμαστε ένα καλύτερο μέλλον όπως και όλοι οι συμπολίτες μας, και παρόλο που κατά βάση είμαστε άθεοι, έχουμε ως άξονα μας τον ανθρωπισμό. Με γνώμονα μας τον ίδιο τον άνθρωπο λοιπόν, καθώς και την ευημερία του αδημονούμε να έρθουμε σε επαφή με όλους αυτούς που προβληματίζονται για όσα συμβαίνουν γύρω μας και θα ήθελαν να μοιραστούν τις απόψεις τους μαζί μας.

Archives